Słowo wstępu

Wiem, że ludzie postrzegają mnie jako osobę, która na każdym kroku jest gotowa do obrony gry przed różnymi zarzutami, ale moje relacje ze Sports Interactive i Football Managerem zaczęły się właśnie dlatego, że miałem taki sam problem jak Wy teraz – tyle, że związany z silnikiem meczowym wersji 2006. Nawet mój pierwszy temat założony na forum brzmiał mniej więcej tak: "FM06 - bardzo wadliwy silnik meczowy". Wtedy niezbyt rozumiałem taktykę. Tak jak wielu z was, trochę grałem, trochę oglądałem, ale ani przez moment nie myślałem o podstawach taktyki w piłce nożnej. Byłem typowym lurkerem, śledziłem forum tylko po to, żeby wiedzieć co i jak. Przestało to działać gdzieś pomiędzy wersją 05 a 06. Nie wiedziałem, co robić. Czego bym nie spróbował, nie zdawało egzaminu. Nawet jeśli początki były obiecujące, to potem nie wychodziło nic. Skończyłem na dnie Blue Square Premier – nie zaliczyłem takiej wpadki nigdy wcześniej. Ani później.

Pomimo tego, że byłem potwornie wkurzony, nie mogłem uwierzyć, że SI stworzyło taki silnik, który nie pozwala odnosić sukcesów prostymi, podstawowymi ustawieniami. Eksperymentowałem z różnymi, szukając czegoś, co by działało. Ściągnąłem i sprawdziłem wszystkie super-taktyki. Żadna nie zdała egzaminu – albo przegrywałem, albo grałem marnie. Mecz Maidenhead - Cambridge City powtarzałem ponad pięćdziesiąt razy. W końcu odkryłem, w jaki sposób działa silnik meczowy i zacząłem wygrywać za każdym razem wspomniany mecz. Potem zagrałem cały sezon, w którym sobie bardzo dobrze radziłem i byłem z tego zadowolony. Potem opublikowałem swoje przemyślenia na forum. Tak zaczęły powstawać Teorie i Ramy Taktyczne.

Wersja 2007 wymagała delikatnej zmiany w myśleniu – nastawienie zespołu stało się bardziej znaczące. Nie dało rady grać bardzo stabilnym ustawieniem jednocześnie w obronie i w ataku. (oczywiście nie było mowy o wykorzystywaniu luk w silniku). Rezultatem było stworzenie dokładniejszego systemu mentalności, który funkcjonuje do dziś. Dlatego nigdy nie zmieniłem żelaznych podstaw swojego taktycznego rozumowania. Spójne nastawienie zespołu + odpowiednie zdefiniowanie ruchu zawodników = solidny system taktyczny. Od 2007 do 2013 zawsze się to sprawdzało. Od wersji 2010, kiedy to wprowadzono Kreator Taktyk, drużyny prowadzone przez sztuczną inteligencję również korzystały z tego schematu. Oczywiście, nie tworząc sobie alternatywnych ustawień, tak jak może zrobić to gracz.

Aż do wersji 2012 każda, nawet zbudowana solidnie i logicznie taktyka mogła zostać zneutralizowana przez gracza, wykorzystującego ułomności silnika meczowego. Głównym problemem był brak "wykrywania starć". Gracz, używający taktyki z jednym napastnikiem, lisem bądź odgrywającym, opartej na podaniach kierowanych właśnie do tego zawodnika, mógł liczyć na łatwą drogę do sukcesu. Samotny napastnik mijał obrońców tak, jakby ich tam w ogóle nie było, dzięki czemu stwarzał sobie sporo sytuacji bramkowych. Dobry napastnik, kilku piłkarzy z dobrymi podaniami, obrona skupiona na defensywie i gotowe.

Czy taki sposób gry sprawiał, że było się niepokonanym? Jeśli zespół prowadzony przez sztuczną inteligencję grał z cofniętą i zagęszczoną obroną, to samotny napastnik miał utrudnione działanie i z trudem dochodził do sytuacji strzeleckich. Wielu graczy tego właśnie doświadczało – dużo strzałów, a goli brak. A przeciwnik zdobywał bramkę w jednej z pierwszych akcji i potem murował bramkę. Gracze stawali się coraz bardziej sfrustrowani strzelecką niemocą, a kluby z dolnej półki prowadzone przez komputer zyskiwały w takiej sytuacji na pewności siebie. Z drugiej strony, gracze, którzy grali właśnie w ten sposób przeciwko mocniejszym zespołom, zyskiwali na wykorzystaniu przez samotnego napastnika wolnej przestrzeni, której lepsze zespoły zostawiały więcej.

Jednak taka taktyka nie powinna sprawdzić się w rzeczywistości. Fakt, sztuczna inteligencja nie potrafi się jej przeciwstawić, ale udowodniliśmy, że nie zadziała przeciwko przyzwoitemu graczowi. Tuż przed upadkiem Football Manager Live tłumaczyłem wielu sfrustrowanym graczom, w jaki sposób poradzić sobie z opisywaną tu taktyką (odcięcie od podań, zredukowanie wolnej przestrzeni, kontratak albo zdecydowany atak). Każdy z nich zaczął odnosić sukcesy. Teraz nadszedł Football Manager 2013.

System "wykrywania starć", użyty w wersji 2013, oznacza, że taktyka oparta na graniu jednowymiarowych podań do samotnego napastnika już się nie sprawdzi. Nie jest on już w stanie po prostu przebiec przez defensywę. Musi ominąć obrońcę, który może go zablokować i zatrzymać. 90 procent taktyk, które widzieliśmy na taktycznym forum, to wciąż właśnie takie taktyki (10 procent to jakieś nielogiczne potworki). Jak temu zaradzić? Przeczytajcie poniższe dwanaście kroków.

Poradnik dwunastu kroków

1. Musisz być przygotowany na to, żeby przyznać się, że masz problem i potrzebujesz zmiany podejścia. Bez tego nikt nie będzie mógł ci pomóc.

2. Dopóki nie jesteś pewien na 100 procent, za co odpowiada każdy suwak i jak wpływa na grę, odpuść sobie zabawę suwakami. Skup się na Kreatorze Taktyk. Zwróć tylko uwagę na opcje związane z odgrywającym i rozgrywającym – na kogo i jak chcesz grać.

3. Bądź świadom tego, że nazwy taktyk są bardziej płynne niż ci się wydają. Defensywnie usposobiony zespół może zaatakować z kontry, a ten bardziej ofensywny może mieć solidną obronę. Niepisana zasada mówi, że jeśli chcesz grać z większą liczbą cofniętych pomocników i krótkimi podaniami, to należy wybrać mniej ofensywną strategię. Ta bardziej ofensywna sprawdzi się wtedy, gdy chcesz grać z efektywnymi skrzydłowymi i bardziej bezpośrednio. Wybierz i zapisz trzy strategie dla ćwiczonej taktyki. Nie skupiaj się na tych rezerwowych i nie przejmuj się poziomem wytrenowania. Skoncentruj się na własnym stylu i używaj swojej bazowej taktyki w każdym meczu, aż staniesz się bardziej pewny podejmowanych decyzji.

4. Skup się na rolach i obowiązkach w Kreatorze. Upewnij się, że jeden z graczy obrony ma obowiązki ofensywne, jeden z pomocników ofensywne, jeden defensywne, oraz że masz jednego gracza ze wsparciem w formacji ofensywnej (szczególnie, jeśli grasz jednym napastnikiem). Ustaw przynajmniej jednemu pomocnikowi rolę typowego pracusia – nie to, nie jest bezsensowne. Jeśli chcesz grać z rozgrywającym, ustaw go tam, gdzie będzie najbardziej zagrażał rywalowi. Inaczej stanie się odizolowany od zespołu.

5. Przyjrzyj się zakładce, gdzie możesz porównać swój zespół z pozostałymi. Odpowiednio ustawiona taktyka pokryje twoje słabe strony i pozwoli wykorzystać te mocne. Masz wolny albo leniwy zespół – cofnij obronę. Masz szybki i pracowity – graj większym pressingiem.

6. Używaj poleceń z ławki, które również pomogą ci ze słabymi i mocnymi stronami zespołu. Na przykład: dobry technicznie zespół może grać cofnięty i czekać na szybkie kontry. Tu sprawdzą się: utrzymanie piłki, podania na wolne pole i rajdy między obrońcami ze strategią: kontratak. Zespoły bardziej fizyczne mogą grać w inny sposób – piłka do przodu, szybkie centry i agresywny odbiór ze strategią: ofensywa.

7. Przed każdym meczem sprawdź pogodę i formację rywala – dzięki temu określisz swoją strategię. Na podniszczonym i przemokniętym boisku trudno będzie skutecznie grać z kontry. Jeśli przeciwnik jest odsłonięty na skrzydłach to warto to wykorzystać poprzez prowadzenie gry w tych właśnie sektorach boiska. Twój system gry powoli zaczyna nabierać kształtów.

8. Zwróć uwagę na ustawienie rywala, formę i umiejętności jego zawodników i wykorzystaj Instrukcje Dotyczące Rywala. Dzięki nim powstrzymasz groźnych piłkarzy, wyeliminujesz dośrodkowania i zmusisz do wysiłku wolnych i bojaźliwych graczy.

9. Zacznij mecz. W jego trakcie nie bój się zmian strategii czy Poleceń z Ławki, jeśli obecne nie działają. Staraj się używać ich w logiczny sposób, a nie chybił trafił. Dla przykładu – cofnięcie obrony i gra z kontry może być dla ciebie sposobem na stworzenie większej liczby sytuacji poprzez zmuszenie rywala do prowadzenia gry. Jeśli strzelisz bramkę, to możesz zdecydować – albo dociskasz rywala, albo grasz na utrzymanie wyniku.

10. Rozmowy motywacyjne zależą od kontekstu meczowego. Nie są związane z wynikiem tylko raczej z twoimi oczekiwaniami w stosunku do tego co prezentuje zespół przeciwko konkretnemu rywalowi. Czasem będziesz zadowolony z wyniku 0:0, a czasem wkurzony jeśli grając przeciwko słabeuszowi prowadzisz raptem 2:0. Kieruj się konkretną sytuacją, a nie tylko samym wynikiem.

11. Nie przestawaj się uczyć. Ostatnio odkryłem, że podania na wolne pole nie do końca współgrają z ofensywną strategią. Oglądając analizę po marnym 0:0, stało się dla mnie oczywiste, że wszyscy zawodnicy grali zbyt wysoko, co spowodowało, że moimi kreatorami gry byli boczni obrońcy i pomocnik odbierający piłkę. Kiedy zdecydowałem się na mniej agresywną strategię, za rozegranie odpowiadał już wysunięty rozgrywający i skrzydłowi. W związku z tym to kontratak stał się moim standardowym podejściem – jeśli chcę grać bardziej agresywnie, to zmieniam raczej role i polecenia z ławki (z reguły w związku z pogodą i warunkami atmosferycznymi).

12. Koniec końców – jeśli gdzieś utkniesz, nie narzekaj na głównym forum. Idź lepiej do działu taktycznego i wytłumacz swój problem. Jeśli zrobisz to w szczegółowy i jasny sposób, z reguły ktoś znajdzie dla ciebie rozwiązanie.
 
Powodzenia i grajcie dobrze!

---

Słowa kluczowe: