Trening jest podstawowym narzędziem pracy trenera oraz - zupełnie nieprzypadkowo - jednym z najważniejszych elementów Football Managera. Niestety spora ilość graczy omija go szerokim łukiem, traktując go jak czarną magię, której tajniki są w stanie zgłębić tylko jednostki pod tym względem w jakikolwiek sposób wykształcone. Nic bardziej mylnego - aspekt treningowy jest w grze mocno uproszczony, a opracowanie własnego reżimu jest niezwykle proste.

Jak się właściwie zabrać do treningu?

Przed rozpoczęciem opracowywania reżimu treningowego należy przeanalizować kilka podstawowych aspektów:

1. Kadra

Najważniejsza jest charakterystyka piłkarzy. Zawodnicy słabi technicznie, lecz bardzo silni i dobrze rozwinięci pod względem fizyczności, nie poprawią za bardzo swoich umiejętności poprzez trening techniczny. Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku mistrzów dryblingu, którzy nie zaczną nagle cofać się na swoją połowę i idealnie odbierać piłki wślizgami. Styl treningu musi być ustalony pod posiadanych piłkarzy. 

2. Styl gry zespołu

W zależności od rodzajów ćwiczeń i ich intensywności, możemy na kilka sposobów warunkować rozwój piłkarzy. Chcąc budować zespół grający ładną, szybką i ofensywną piłkę, główny nacisk kładziemy na trening umiejętności technicznych - celność podań, technika, gra z pierwszej piłki, drybling. Natomiast jeśli marzy Wam się solidny zespół złożony z rzemieślników, najlepszym rozwiązaniem będzie trening siłowy, nacechowany elementami defensywnymi. 

3. Warunki gry

Nie w każdym kraju można bawić się w Joga Bonito, nie wszędzie sprawdzi się model defensywny. W ligach pokroju Premiership, gdzie dominuje futbol siłowy, piłkarzom musi zostać wpojony agresywny styl gry, a intensywność ćwiczeń treningowych nie powinna być zbyt wysoka - system rozgrywania spotkań co 3-4 dni powoduje duże zmęczenie, a ciężki trening może doprowadzić do załamania kondycji. Natomiast w Primera Division nie osiągniemy sukcesów posiadając piłkarzy pozbawionych umiejętności technicznych, którzy najzwyczajniej w świecie nie będą potrafili dostosować się do warunków narzucanych przez rywali. 

Najważniejsze to robić to, na czym się znamy

Dokonawszy wstępnej analizy, możemy przystąpić do opracowania reżimu treningowego. Aby osiągnąć jak najlepsze wyniki, warto podzielić piłkarzy na grupy pod względem pozycji, na której występują, oraz umiejętności. Należy również zadbać o odpowiednią intensywność ćwiczeń: zbyt wysoka spowoduje przemęczenie oraz niezadowolenie piłkarzy z zajęć, a zbyt niska nie będzie wpływać na wzrost umiejętności lub nawet spowoduje ich spadek. Najefektywniejsza wydaje się być intensywność wysoka na 1-2 punkty na suwaku - piłkarze nie będą zbyt przemęczeni (przy standardowym rozkładzie meczów co tydzień kondycja będzie oscylować w granicach 93-100%), a atrybuty będą stale rosnąć. Dopiero teraz możliwe jest przygotowanie zestawu ćwiczeń, dzięki którym nasi zawodnicy będą trenować to, co jest im potrzebne aby skutecznie wywiązywać się ze swych ról na boisku. Oczywiście wszelkie zadania są podporządkowane stosowanej taktyce, dlatego nie zawsze konkretny reżim będzie odpowiadał wizji trenera. Na samym początku więc należy określić, jakie pozycje uznamy za ofensywne, a jakie defensywne. Standardowy podział wygląda następująco:

a) ofensywa 

•    napastnicy
•    ofensywni pomocnicy
•    skrzydłowi
•    boczni obrońcy

W przypadku tych grup trenujemy głównie atrybuty, które przydadzą się w grze pod bramką rywala: podania, technika, błyskotliwość, itp. 

b) defensywa 

•   defensywni pomocnicy
•   środkowi obrońcy

Piłkarzom występującym na tych pozycjach każemy ćwiczyć umiejętność krycia, odbioru piłki, koncentrację, itp. 

Po dokonaniu wstępnego podziału, przystępujemy do przydziału konkretnych zestawów ćwiczeń dla zawodników występujących na poszczególnych pozycjach.

Trenujemy!

1. Napastnicy

Skuteczny napastnik powinien charakteryzować się dobrym wykańczaniem akcji, sprytem, dobrym ustawianiem się w polu karnym i przewidywaniem, dodatkowymi wartymi uwagi atrybutami są: szybkość oraz umiejętność dryblingu. Porzucamy więc trening defensywny i bramkarski, a skupiamy się na ćwiczeniach zdecydowanie ważniejszych: 

• siła i aerobik - co najmniej średnia intensywność; wysokie natężenie tych ćwiczeń powoduje większe zmęczenie piłkarzy, a zbyt niskie zauważymy w postaci przybywających centymetrów w pasie oraz utracie dynamiki w poruszaniu się,
• taktyka - co najmniej w połowie suwaka; trening taktyczny powoduje wzrost takich atrybutów jak ustawianie się, przewidywanie czy gra bez piłki, które napastnikowi są niezbędne do gry zwłaszcza w polu karnym,
• panowanie nad piłką - warto ustawić natężenie na "mocno"; dzięki temu treningowi piłkarze ćwiczą zdolności techniczne i drybling, co znacznie wpływa na skuteczność i celność zagrań oraz zwiększa szanse w pojedynkach jeden na jeden, które niejednokrotnie mogą zadecydować o zdobytej bramce,
• atak - choć można nieco odpuścić napastnikom ćwiczenia z tego zakresu, warto ustalić jego intensywność na co najmniej średnią; oprócz celności podań zawodnicy trenują również kreatywność i błyskotliwość, co poprawi ruchliwość piłkarza przed polem karnym, dzięki czemu będzie potrafił wypracować sobie i kolegom z drużyny sytuację do zdobycia gola, nie stojąc jedynie w polu karnym i czekając na podanie od pomocnika,
• strzały - co najmniej w połowie wysokiej intensywności,
• stałe fragmenty gry - powodują najmniejsze zmęczenie, dlatego można ustalić je na samym końcu, "dopełniając" intensywność ogólnego treningu do wartości "wysoka" (por. wyż.).

Przykładowy reżim dla napastników:

2. Ofensywni pomocnicy

Ich zadaniem jest rozgrywanie piłki. Nie muszą to być sprinterzy, którzy zgubią kilku obrońców i oszukają bramkarza celnym podaniem do stojącego nieopodal napastnika. Ważniejsze w ich przypadku niż zdobywanie goli jest asystowanie, dlatego najistotniejszymi umiejętnościami są: podania, kreatywność, błyskotliwość, decyzje oraz współpraca. Aby wytrenować jak najlepszego zawodnika, należy skupić się na następujących ćwiczeniach: 

• siła i aerobik - tak jak w przypadku napastników,
• taktyka, panowanie nad piłką oraz atak - co najmniej wysoka intensywność; nie warto tutaj przesadzać - pomocnik jest na tyle złożonym i wszechstronnym zawodnikiem, że nie wypada pozbawiać go niektórych cech na rzecz innych,
• defensywa - można ustalić na połowie wartości "lekko", dzięki temu nie stracą dużo na waleczności i koncentracji,
• strzały - co najmniej w połowie suwaka,
• stałe fragmenty - tak jak w przypadku napastników; jeśli posiadamy wśród ofensywnych pomocników dobrych wykonawców stałych fragmentów, można pokusić się o zwiększenie intensywności.

Przykładowy reżim:

3. Skrzydłowi

Urodzeni maratończycy. Powinni biegać wzdłuż linii bocznej aż do utraty tchu, mijać obrońców i obsługiwać napastników celnymi dośrodkowaniami. Warto mieć co najmniej dwóch lub trzech zawodników na tę pozycję, ponieważ intensywność ich treningu jest relatywnie najwyższa, a zwyczajowo spełniana na boisku rola powoduje duże zmęczenie.  

• siła - co najmniej w połowie suwaka,
• aerobik - warto ustawić wysoką intensywność; piłkarz będzie rozwijał szybkość, przyspieszenie i zwinność, czyli cechy motoryczne najbardziej przydatne skrzydłowemu,
• taktyka - w okolicach połowy suwaka,
• panowanie nad piłką - wysoka intensywność; zdolności techniczne w przypadku skrzydłowych są przydatne podczas akcji podbramkowych, kiedy dzięki udanemu drylingowi zawodnik może stworzyć groźną sytuację,
• atak - okolice wysokiej intensywności,
• strzały - nie są szczególnie ważne, można ustawić na "lekko" lub "średnio"; skrzydłowi mają mało okazji do strzałów, lepiej skupiać się na umiejętnościach kreowania gry,
• stałe fragmenty gry - co najmniej wysoka intensywność; trening stałych fragmentów gry to nie tylko ćwiczenie rzutów wolnych, rożnych, karnych i autowych - to również dośrodkowania, czyli jeden z najważniejszych atrybutów bocznego pomocnika.

Przykładowy reżim:

4. Defensywni pomocnicy

Dobry defensywny pomocnik charakteryzuje się przede wszystkim umiejętnością skutecznego odbioru piłki, krycia oraz ustawiania się. Powinien również potrafić rozegrać piłkę po wyłuskaniu jej spod nóg przeciwnika, dlatego poważnym atutem jest kreatywność i podania. Dobra technika nie jest wymogiem, jednak skuteczność zagrań zawodnika w kluczowych momentach będzie niższa wprost proporcjonalnie do wartości tego atrybutu. Narazi to zespół na straty w środku pola oraz brak celności pod bramką. 

• siła i aerobik - co najmniej w połowie suwaka, warto w nie zainwestować; silny zawodnik w linii pomocy będzie miał większe szanse w walce o piłkę,
• taktyka - co najmniej w połowie suwaka; ważne są między innymi ustawianie się i przewidywanie, dlatego nie powinno się ograniczać treningu taktycznego,
• panowanie nad piłką - co najmniej średnia intensywność,
• defensywa - co najmniej wysoka intensywność; trening defensywny rozwija nie tylko zdolność odbioru piłki i krycia, ale również waleczność czy agresywność, dzięki czemu piłkarz będzie skuteczniejszy w obronie,
• atak - w okolicach środka suwaka. Im intensywniejszy trening ofensywny, tym szybszy wzrost skuteczności podań oraz wzrost kreatywności - dzięki temu zawodnik będzie bardziej przydatny w sytuacjach podbramkowych,
• strzały - w okolicach środka suwaka; nie są szczególnie ważne, jednak mocny strzał zza pola karnego może przesądzić o losach meczu,
• stałe fragmenty gry - dopełniamy do wartości "wysoka" na suwaku intensywności; są istotne jedynie w przypadku, gdy defensywny pomocnik posiada dobre umiejętności wykonywania stałych fragmentów gry, w przeciwnym razie można z czystym sumieniem zrezygnować z tego treningu na rzecz pozostałych.

Przykładowy reżim:

5. Boczni obrońcy

Zasadniczym zadaniem obrońcy jest odpieranie ataków przeciwnika. W przypadku bocznych defensorów często oprócz gry pod własnym polem karnym mają większą swobodę w działaniach ofensywnych. Ograniczanie się jedynie do treningu atrybutów typowych dla obrońcy może okazać się odebraniem zespołowi dodatkowych atutów w ataku, ponieważ słabo wyszkoleni technicznie zawodnicy nie stworzą realnego zagrożenia bramki przeciwnika.  

• siła i aerobik - co najmniej w połowie suwaka; boczni obrońcy często i dużo wybiegają do przodu, dlatego ważna jest szybkość i wytrzymałość,
• taktyka - co najmniej średnia intensywność; nie można zapominać o ustawianiu się czy grze bez piłki, które dla obrońcy są bardzo ważne,
• panowanie nad piłką - im wyższa intensywność, tym lepiej,
• defensywa - co najmniej w połowie suwaka, najlepiej wysoka intensywność,
• atak - co najmniej średnia intensywność,
• strzały - maksymalnie "lekko"; boczni obrońcy mają bardzo rzadko okazję do strzału, dlatego nie jest konieczne trenowanie tej umiejętności i lepiej poświęcić ją treningowi ważniejszych atrybutów,
• stałe fragmenty gry - w okolicach wysokiej intensywności; sytuacja wygląda identycznie jak w przypadku skrzydłowych - ćwicząc stałe fragmenty, zawodnik rozwija również dośrodkowania, czyli najczęstszą broń bocznego obrońcy.

Przykładowy reżim:

6. Środkowi obrońcy

Wysoki, silny, o atletycznej sylwetce. Środkowy obrońca powinien dobrze odbierać piłkę, kryć, grać głową, ustawiać się, być szybki i potrafić przewidzieć zagranie przeciwnika. Zupełnie niepotrzebne są mu umiejętności strzeleckie, dlatego ten rodzaj treningu odpuszczamy i skupiamy się na znacznie ważniejszych atrybutach.

• siła i aerobik - w okolicach wysokiej intensywności; im silniejszy, szybszy, wytrzymalszy i bardziej skoczny będzie obrońca, tym bardziej podniesie się jego skuteczność zwłaszcza w pojedynkach jeden na jeden z napastnikami,
• taktyka - w okolicach wysokiej intensywności; dobre ustawianie się i przewidywanie to kluczowe umiejętności dla obrońcy,
• panowanie nad piłką - maksymalnie średnia intensywność; dobra technika i drybling nie są wymagane, nie należy jednak zapominać o tym elemencie treningu, aby zawodnik nie zapomniał jak prosto kopnąć piłkę,
• defensywa - okolice maksymalnej wartości na suwaku; trening defensywny to przede wszystkim odbiór, krycie, koncentracja i waleczność, czyli cechy, którymi powinien charakteryzować się każdy wysokiej klasy defensor,
• atak, strzały i stałe fragmenty gry - najwyżej średnia intensywność.

Przykładowy reżim:

Posłowie

Mając dobrze opracowany reżim treningowy dla zawodników występujących na poszczególnych pozycjach, możemy śmiało myśleć o przyszłych sukcesach. Piłkarze rozwijają się szybko, polepszają te umiejętności, które są im potrzebne. Dzięki temu potencjał drużyny zostaje wykorzystany niemal całkowicie, a wzrost zdolności zawodników - zarówno juniorów jak i seniorów - ogranicza konieczność przeprowadzania kosztownych transferów. Mam nadzieję, że ogólny schemat tworzenia reżimów, który przybliżyłem, pomoże Wam opracować własne zestawy ćwiczeń, które zaprocentują dobrymi wynikami Waszych zespołów.