Witam.

Na ekranie taktyki w oknie wyboru formacji FM udostępnia nam szereg standardowych ustawień do wyboru.

Wszystkie widoczne powyżej ustawienia, jakkolwiek zdradzają już wiele w swoich nazwach, reprezentują cztery podstawowe grupy taktyk występujące w FM:
1. defensywne
2. zrównoważone
3. ofensywne
4. zmienne

Niektóre źródła wymieniają jeszcze piątą grupę taktyk tzw. kontratakujących, ale począwszy od wersji FM 2008 zaczęły one tracić na swoistości przyjmując coraz więcej cech taktyk defensywnych.

Podczas dzisiejszej lekcji omówimy wszystkie grupy po kolei. Zanim do tego przejdziemy musimy jednak nieco wyprzedzić nasze zamiary omówienia poleceń taktycznych podczas dalszych lekcji i poświęcić kilka słów jednemu z nich. Jest to niezbędne dla poprawnego zrozumienia podstawowych różnic pomiędzy formacjami. Proszę to potraktować jako wstęp, a szczegółowo ten element omówimy podczas jednej z kolejnych lekcji.

Rzecz dotyczy najważniejszego polecenia taktycznego (dotyczącego zarówno całego zespołu jak i poszczególnych zawodników): nastawienia.

Określenie nastawienia z jaką będzie grał cały zespół lub dany zawodnik decyduje o współdziałaniu poszczególnych formacji. Jeżeli u zawodników pomiędzy poszczególnymi liniami (patrz: lekcja pierwsza) pojawia się zbyt duża różnica w nastawieniu, na boisku pojawi się wolna przestrzeń między formacjami, która utrudni nam zarówno budowanie ataków, jak i organizowanie obrony.

Dziwiliście się czasami dlaczego Wasz zespół gra ładnym agresywnym pressingiem na połowie rywala oraz przy własnym polu karnym a na zbyt wiele pozwala rywalowi w środkowej części boiska? Proponuję sprawdzić nastawienie Waszych zawodników: najprawdopodobniej Wasi obrońcy mają bardzo defensywne nastawienie, a pomocnicy i napastnicy bardzo ofensywne.

Pamiętajcie, że nastawienie jest równoznaczne z wydaniem zawodnikowi polecenia: atakuj lub broń! Kiedy osiągacie zaś wartości skrajne w tych poleceniach to tak jakbyście mówili zawodnikowi: zapomnij o obronie albo zapomnij o ataku! No to nie pamiętają.

Jest to zresztą z reguły również najsłabszy punkt Waszego komputerowego przeciwnika. Większość standardowych formacji używanych przez FM wykazuje w tym elemencie zastanawiającą bezmyślność, a to daje Wam szansę na stworzenie przewagi.

Ogólnie rzecz biorąc należy przestrzegać zasady, aby różnica w nastawieniu pomiędzy poszczególnymi liniami nie była większa niż 4, przy czym różnica pomiędzy ostatnią linią defensywną (obrońcy) a pierwszą linią ofensywną (napastnicy) nie była większa niż 10. Są to oczywiście wartości skrajne, powyżej których powstają prawdziwe dziury między formacjami narażając Was na wzrost niecelnych podań w ataku i spadek skutecznych odbiorów w obronie. Polecam stosowanie mniejszych wartości, które uczynią Waszą formację bardziej zwartą i spowodują lepsze współdziałanie zawodników na boisku (np. wzrost asekuracji w obronie). Szczegółowo omówimy to podczas lekcji poświęconej w całości nastawieniu.

Taktyki defensywne.

Wszystkie formacje defensywne charakteryzują się znacznym ograniczeniem swobody taktycznej zawodników oraz defensywnym nastawieniem (średnia dla całego zespołu poniżej 10 na suwaku wartości), poleceniem ścisłego krycia dla większości zawodników, rezygnacją z częstych rajdów (w tym rajdów z piłką) przez zawodników linii defensywnych oraz bardzo defensywnym nastawieniem linii obronnych ze szczególnym uwzględnieniem skrzydeł (w tym również bocznych pomocników). Wszystkie korzystają z bezpośredniego stylu podań oraz ograniczeniem szerokości gry.

W taktykach defensywnych co najmniej pięciu zawodnikom powierzane są zadania defensywne. Bardzo często nawet środkowi pomocnicy mają znacznie ograniczoną swobodę taktyczną oraz defensywne nastawienie. To w tych taktykach najczęściej 2 linia (obrońców) jest wspomagana przez zawodników 3 linii (defensywnych pomocników).

Podsumowując:
1. Ograniczenie swobody taktycznej
2. Defensywne nastawienie zawodników
3. Ścisłe krycie
4. Rzadkie rajdy
5. Defensywnie nastawione skrzydła
6. Bezpośrednie podania
7. Ograniczenie szerokości gry
8. Co najmniej 4 zawodników w liniach 0-3

Taktyki zrównoważone.

Formacje zrównoważone najłatwiej odróżnić od defensywnych poprzez większą swobodę taktyczną spotykaną u skrzydłowych i pomocników  oraz normalne nastawienie zespołu (średnia dla całego zespołu w granicach 10-14 na suwaku wartości), grę podaniami mieszanymi oraz zwiększeniem liczby rajdów skrzydłowych (w tym również rajdów z piłką), które jednak nigdy nie są ustawiane jako częste.

W taktykach zrównoważonych najczęściej spotykane wartości w poleceniach taktycznych oscylują wokół wartości średnich: tempo normalne, szerokość gry normalna itp. itd. Z reguły boczni obrońcy są również częściej angażowani w działania ofensywne zespołu. Nie spotkamy u nich jeszcze rajdów z piłką. Są to ustawienia dość zachowawcze, przy czym w tego typu formacjach występują u FM najmniejsze różnice w nastawieniu zawodników pomiędzy liniami.

Czasami można spotkać w tych taktykach zawodnika w roli wolnego elektronu.

Podsumowując:
1. Większa swoboda taktyczna w liniach od 3 do 5
2. Normalne nastawienie zawodników
3. Ścisłe krycie u środkowych obrońców, strefowe u pozostałych
4. Mieszane rajdy u skrzydłowych
5. Normalnie nastawione skrzydła
6. Mieszane podania
7. Normalna szerokość i tempo gry
8. Co najmniej 5 zawodników w liniach 2-4 lub 4 zawodników w linii 3.

Taktyki ofensywne.

Formacje ofensywne wyróżniają się największą swobodą taktyczną swoich zawodników i ofensywnym nastawieniem (średnia dla całego zespołu powyżej 14 na suwaku wartości), częstymi rajdami skrzydłowych oraz częstymi rajdami z piłką pomocników (nawet środkowych), z reguły brakiem ścisłego krycia, dużą szerokością gry oraz poleceniem często granych prostopadłych piłek.

W taktykach ofensywnych stosunkowo najczęściej pojawia się zawodnik w roli wolnego elektronu, ale w nich właśnie, jako jedynych w całej grze taką rola może być przypisana do dwóch, a nawet trzech zawodników.

Podsumowując:
1. Duża swoboda taktyczna
2. Ofensywne nastawienie zawodników
3. Najczęściej brak ścisłego krycia
4. Częste rajdy ofensywnie nastawionych skrzydłowych
5. Zawodnik w roli wolnego elektronu
6. Krótkie podania (rzadziej mieszane)
7. Duża szerokość gry
8. Co najmniej 5 zawodników w liniach 3-5.

Taktyki zmienne.

Formacje zmienne są najtrudniejsze w identyfikacji. Kładą zdecydowany nacisk na dominację w środku pola. Możemy je spotkać zarówno wśród taktyk defensywnych, jak i zrównoważonych, jak i ofensywnych. Różnią się od nich tym, że same w sobie nie posiadają zdecydowanego nastawienia, a znacznie ograniczona swoboda taktyczna defensorów idzie w parze z jednoczesną dużą swobodą taktyczną napastników i ofensywnych pomocników, przy czym nastawienie całego zespołu jest raczej defensywne (średnia dla całego zespołu w granicach 6-10 na suwaku wartości). Najczęściej korzystają też z pułapek ofsajdowych, gry na odgrywającego oraz kontrataków. Nie korzystają jednak ze ścisłego krycia.

W taktykach zmiennych spotykamy największą szerokość gry spośród wszystkich taktyk oraz zawodnika rozgrywającego.

Podsumowując:
1. Duże różnice w swobodzie taktycznej zawodników
2. Defensywne nastawienie zawodników
3. Brak ścisłego krycia
4. Rzadkie rajdy z piłką
5. Ofensywnie nastawione skrzydła
6. Krótkie podania
7. Maksymalna szerokość gry
8. Zawsze gra na rozgrywającego.

Od przedstawionych powyżej reguł, jak to w życiu, bywają wyjątki, ale wyłącznie wśród taktyk stworzonych przez graczy. Te generowane przez FM zawsze trzymają się zaprezentowanych dzisiaj prawidłowości.

Wiedza ta jest bezcenna podczas analizowania przez nas najbliższego przeciwnika, ponieważ znając nawet formację rywala nie mamy wglądu do jego poleceń drużynowych (o indywidualnych nie wspominając!). A tak, mając podstawowe nawet informacje o przeciwniku, możemy skuteczniej wnioskować o jego sposobie gry i tym samym, czego możemy się spodziewać w najbliższym meczu.

Na dzisiaj to wszystko.

Dziękuję za uwagę i zapowiadam już kolejną lekcję, którą rozpoczniemy cykl analizowania poszczególnych pozycji zawodników, ich atrybutów oraz wybranych zależności. W najbliższej odsłonie: bramkarz.

Zapraszam.