Przeglądając ostatnio dział z Problemami technicznymi, czytając wszelakiego rodzaju problemy z crush dumpami i innymi errorami, które pojawiają się użytkownikom w Football Managerze, odpowiadając i pomagając w rozwiązywaniu tych problemów, powiedziałem sobie DOŚĆ! Po dłuższym zastanowieniu postanowiłem stworzyć krótki mini poradnik Jak minimializować ryzyko występowania błędów w Naszej ukochanej grze. Kilka krótkich i prostych porad, które chce tutaj zamieścić nie będą niczym odkrywczym. Większość z Was powinna doskonale o nich wiedzieć i stosować je w praktyce. Każdy kto choć w stopniu przyzwoitym pojął wiedzie na temat komputerów, systemów i różnego rodzaju oprogramowania, nie odkryje tutaj nic nowego. Jednak zdaje sobie sprawę, że spora garstka użytkowników po prostu nie interesuje się takimi sprawami, komputer służy im głównie do celów rozrywkowych i Football Managera. Problem dostrzegają dopiero wówczas, gdy następuja jakieś komplikacje z systemem lub ulubioną grą.

Należy pamiętać, że spora ilość błędów pojawiających sie w Football Managerze lub innych grach, to niekoniecznie wina samej aplikacji czyt. gry. W wielu przypadkach winę ponosi Nasz system operacyjny lub sprzęt, a w konsekwencji My. Aby prościej to wytłumaczyć pokuszę się o proste, prymitywne porównanie. System operacyjny na którym działamy to coś na wzór ziemi, gleby na której sadzimy nasze ulubione roślinki. Jeśli nie będziemy pielęgnować ziemi to po pewnym czasie wyrosną na niej chwasty, które zaburzą rozwój Naszych roślinek. Jeśli nie będziemy zapobiegać, plewić chwastów dojdzie do sytuacji w której Nasze roślinki zostaną przez nie zdominowane. Takie proste porównanie może wydawać się śmieszne, jednak mówi Nam wiele o tym jak powinniśmy postępować podczas codziennego korzystania z komputera.

---

1. Bądź zawsze na bieżąco.
Pamiętaj o tym aby wszystko co posiadasz na swoim komputerze było zawsze uaktualnione. Zaczynając od samego systemu poprzez sterowniki, kończąc na programach. Sterowniki aktualizuj na bieżąco. Zarówno do driverów chipsetu płyty głównej jak i karty graficznej co jakiś czas wychodzą nowe wersje sterowników. Podobnie wersje BIOSU. Aktualizuj je. Pamiętaj jednak, że w przypadku sterowników grafiki, najpierw należy usunąć stare. Usunąć dokładnie. Dopiero później instalować nowe. Jednym z programów do dokładnego czyszczenia pozostałości po sterownikach jest Driver Cleaner. 

2. Trzymaj porządek w systemie.
Staraj się utrzymywać swoisty ład i skład na dysku twardym, a tym bardziej na partycji systemowej. Nie zaśmiecaj miejsca programami, plikami i innymi aplikacjami, których albo w ogóle nie używasz, albo są Ci do niczego niepotrzebne. Nie tylko zawalasz sobie miejsce na dysku, ale również zaśmiecasz sam system, który bardzo nie lubi brudu w swoim otoczeniu. Korzystaj z programów czyszczących. Jest wiele aplikacji, które skutecznie oczyszczą śmieci zachowane na dysku, śmieci które są zupełnie zbędne, a o których nawet nie mamy pojęcia, że zalegają Nam na dysku. Jednym z najlepszych programów tego typu jest CCleaner. Używaj go stosunkowo często. Przynajmniej raz w tygodniu. 

3. Nie taki rejestr straszny jak go malują.
Rejestr systemowy, wiadomo ważna rzecz. Nawet drobna modyfikacja wspisów w rejestrze może okazać się tragiczna w skutkach dla Naszego systemu. Jednak w rejestrze również pojawiają się i zalegają śmieci. Stare klucze po odinstalowanych programach i aplikacjach. Klucze które są konsekwencją różnych błędów etc. Czyszczenie rejestru jest jedną z najważniejszych czynności, które należy wykonywać aby system działał stabilnie. Tutaj również polecam program CCleaner. Nie należy się obawiać, że usuniemy jakiś potrzebny wpis. Domyślnie program jest ustawiony tak aby omijać ważne wpisy a usuwać tylko te niepotrzebne. Przed każdym czyszczeniem rejestru można wykonać kopie zapasową. Również, jak w przypadku czyszczenia śmieci, rejestr sprzątajmy przynajmniej raz na tydzień, oraz zawsze po odinstalowaniu jakiś programów.

4. Kontroluj procesy uruchamiające się wraz z systemem.
Prosta zasada. Im więcej programów uruchamiających się wraz z Windowsem, tym dłuższy czas oraz więcej zasobów zjadanych przez programy. Wszystkie niepotrzebne aplikacje które pojawiają się Wam w trayu przy uruchomieniu systemu należy wyłączyć. Prosty sposób. Uruchom-msconfig-Uruchamianie. Tam odznaczamy wszystkie niepotrzebne programy ładowane wraz z systemem. Po tej czynności, wraz z kolejnym startem systemu zauważymy że używana pamięć RAM zauważalnie spadła.

5. Intruzom mówimy stanowcze STOP.
Chyba najważniejsza zasada w dobie wszechobecnego internetu. Korzystaj z antywirusa, zapory sieciowej oraz wszelkiego rodzaju skanerów anty robalowych. Programów antywirusowych jest ogrom. Ja ze swojej strony mogę polecić Avire Antyvirus. Dostępna jest wersja free oraz oczywiście płatna. Nie zabiera Naszemu systemowi dużo zasobów, nie zamula podczas realnego skanowania i rzadko zawodzi. Wraz z programem antywirusowym, używaj zapory sieciowej, nie koniecznie tej systemowej. Jest wiele lepszych darmowych programów tego typu. Skanuj swój komputer skanerami antywirusowymi. Jednym z najlepszych jest i najczęściej polecanych jest Malwarebytes Anti-Malware. Zlokalizuje i usunie wszelakiego rodzaju robale, których nie wychwyci standardowy antywirus. Drugim programem którego również warto używać jest Adwcleaner. Staraj się używać ich regularnie. O ile skanowanie komputera standardowym programem antywirusowym można sobie odpuścić i robić to sporadycznie, o tyle powyższe skanery powinny być używane dość często. Najlepiej raz na tydzień. Godzina raz w tygodniu na poświęcenie się tej czynności to naprawdę niewiele, a daje Nam pewność, że Nasz komputer jest pozbawiony intruzów. Przy naprawdę drastycznych zainfekowaniach z którymi nie radzą sobie powyższe programy jest jeszcze prawdziwy demon wśród skanerów czyli Dr.WEB CureIt. Używać tylko wtedy gdy nie ma innych opcji. Program niezwykle skuteczny, ale również bardzo czasochłonny i bardzo zamulający komputer. Po każdej udanej walce z robalami czyścimy rejestr. Są jednak przypadki, że w Naszym systemie doszło do wielu poważnych infekcji wirusowych, które zostawiły swoje nieodwracalne ślady lub też mamy tego pecha, że usunięty robal ciągle powraca. Co robić? Format? Nic z tych rzeczy. Na prawie wszystkich forach komputerowych są działy w których uzyskamy szybką pomoc w tej kwestii. Wystarczy wysłać tzw. log systemu. Co to jest? Nic innego jak ogrom informacji, w których zawarte są szczegóły danego komputera i systemu. Raport zawiera informacje na temat charakterystycznych lokalizacji systemowych. Owy log robimy najczęściej programem OTL. Zakładając temat na danym forum zostaniemy poproszeni o przesłanie tego loga, po czym osoby znające się w tej kwestii, przeanalizują co w trawie piszczy i odeślą Nam rozwiązanie które musimy zastosować. Wszystkiego dowiecie się gdy będziecie mieli okazje poproszenia o pomoc w kwestii logów. Wszelakiego rodzaju wirusy i robale chowające się w naszym dysku  mogą narobić sporo szkód. Mogą również sobie spokojnie działać praktycznie niezauważone, powodując różnego rodzaju komplikacje i błędy. Najlepiej jest zapobiegać, potem dopiero leczyć.

WAŻNE! Korzystanie z analizy logów, możemy i powinniśmy stosować zawsze po walce z wirusami, kiedy mamy problemy z systemem, gdy pojawiają się różnego rodzaju błędy, gdy brakuje jakiś plików systemowych, gdy komputer nie funkcjonuje tak jak powinien i jesteśmy o krok od formatu. Analiza i naprawa logów systemowych w większości przypadków pozwoli wyjść z każdej opresji. Po wykonaniu czynności związanych z fixowaniem czyli naprawianiem logów, otrzymujemy prawie idealny system bez najmniejszych błędów. 

6. Defragmentuj swój dysk.
Termin defragmentacja dysku opisuje proces konsolidowania pofragmentowanych plików i folderów na dysku twardym komputera.  Fragmentacja danych zachodzi na dysku twardym podczas zapisywania, modyfikowania oraz usuwania plików. Zmiany zapisywane w pliku są często przechowywane w innej lokalizacji na dysku twardym niż oryginalny plik. Dodatkowe zmiany są zapisywane w jeszcze większej liczbie lokalizacji. Z czasem zarówno plik, jak i sam dysk twardy ulegają pofragmentowaniu, a komputer pracuje wolniej, ponieważ w celu otworzenia pliku musi przeszukiwać różne lokalizacje. Defragmentator dysków to narzędzie służące do reorganizacji pofragmentowanych danych i scalaniu pofragmentowanych plików, dzięki czemu dysk twardy może wydajniej pracować. Przynajmniej raz w miesiącu staraj się wykonywać takową czynność. Szczególnie na dysku/partycji systemowej.

7. Sprawdzaj czy posiadasz składniki systemu i programów do ich poprawnego działania.
O co tu chodzi? Zauważyliście że przy większości instalowanych programów czy gier, wraz z nimi instalują się dodatkowo inne. Szczególnie przy czystym, nowym systemie. Mowa tu o DirectX, Microsoft .NET Framework, oraz znienawidzonym przez niektórych fanów Football Managera Microsoft Visual C++ (o którym napisze później). Sprawa jest prosta. Jeśli coś chce się zainstalować z aplikacją, oznacza to że potrzebne jest do prawidłowego działania owej aplikacji (nie mówię tutaj o niechcianych i niepotrzebnych toolbarach). Jeśli instalując jakiś program, grę itp. zauważycie że chce się instalować dodatkowo program, który już przecież posiadacie, np. DirectX, to nie ignorujcie tego. Być może jest to nowsza wersja, aktualizacja, o której nie wiecie i nie posiadacie na swoim komputerze.

8. Zamykajcie wszystkie zbędne programy i procesy przed grą (w Football Managera).
Czy potrzebna wam przeglądarka internetowa, włączony komunikator, deamon tools, torrent i masa innych programów działających w tle? Zupełnie zbędne. Przed włączeniem gry, wyłączcie wszystkie programy i aplikacje które macie uruchomione. Niepotrzebnie obciążają system oraz zabierają zasoby RAM i procesora. Podczas gry w FM są one przecież zupełnie zbędne. Wyłączcie również zaporę i antywirusa. Tym sposobem zarówno procesor, RAM i dysk będą skupione tylko na jednej czynności jaką jest Football Manager. Nic nie będzie przeszkadzało rozgrywce działając z poziomu systemu.

---

Wszystkie powyższe zasady są oczywiście poradami dotyczącymi systemu, programów czyli ogólnie mówiąc software. Jednak komputer to również, a może przede wszystkim hardware, czyli wszystkie podzespoły, które znajdują się w obudowie PC lub laptopa. Niektóre błędy widziane na ekranie monitora, nie zawsze mają podłoże programowe. Licznymi komplikacjami są również problemy z Naszym komputerem od strony sprzętowej. Tutaj mamy raczej niewielkie pole manewru. Jeśli coś jest uszkodzone, rzadko kiedy jesteśmy w stanie samemu sobie z tym poradzić. Pozostaje reklamacja lub wymiana uszkodzonego podzespołu. Możemy natomiast monitorować i lokalizować usterki pochodzące z wnętrza naszej obudowy lub laptopa.

1. Chroń i monitoruj dysk twardy.
Football Manager jest grą, która przetwarza ogrom informacji zawartych w bazie danych, przez co Nasz twardziel musi intensywnie pracować. Idealnie aby dysk twardy był w dobrym stanie. Oczywiście najlepiej posiadać dysk SSD i nie martwić się niczym, jednak SSD to nadal wydatek rzędu kilkuset złotych. Dysk twardy jest podzespołem mechanicznym, czyli z biegiem czasu i godzin pracy jego żywotność i wydajność spada. Warto monitorować go od samego początku. W dyskach twardych są parametry określające jego prace i możliwość wystąpienia błędów tzw. SMART. Można je odczytać np. programem  HD Tune. Jeśli zauważymy że SMART nie jest poprawny, że na dysku pojawiają się błędy odczytu, zapisu czy bad sectory, możemy być pewni że Nasz dysk nie działa poprawnie i błędy pojawiające się podczas pracy z systemem mogą być powodowane przez Naszego twardziela. Warto regularnie monitorować SMART, nie tylko wtedy gdy dysk zaczyna zauważalnie się buntować lub głośno chrobotać podczas pracy. Sprawny dysk, pozbawiony błędów = płynniejsza gra w Football Managera.

2. Pamięć RAM.
Wiadomo RAM jest podzespołem którego najbardziej potrzeba podczas gry w Football Managera. Każdy z Nas chcę się cieszyć rozgrywką na ogromnej bazie danych z wieloma grywalnymi ligami i tysiącami piłkarzy. Aby doznać takiego luksusu przy obecnych standardach spokojnie wystarcza 4GB pamięci RAM. Jednak spora liczba graczy posiada tej pamięci mniej. Wtedy pozostaje wybieranie mniejszej liczby lig i graczy aby sprostać  gwiazdkowym wymaganiom Football Managera. Jednak należy pamiętać, że FM jest grą która rozrasta się i pobiera coraz więcej zasobów wraz z trwającą rozgrywką. Im więcej sezonów rozgrywamy, tym więcej potrzeba pamięci RAM. Z każdym sezonem baza danych się przecież rozrasta powiększając się o kolejnych newgenów. Miejmy to na uwadze zaczynając rozgrywkę przy ekranie wyboru lig i wielkości bazy danych. Nie sugerujmy się tym że na początku rozgrywki sama gra zabiera nam powiedzmy 1,2GB pamięci, dodajmy do tego ilość zasobów pobieranych przez system i procesy potrzebne do jego działania. Przykładowo posiadamy 2GB pamięci RAM. Gra na początku zabiera Nam ok. 1,2GB+550mb system, zostaje Nam tylko 250 mb wolnej pamięci, którą Football Manager bez problemowo wciągnie wraz z kolejnymi sezonami. Nagle okazuje się że gra zaczyna strasznie mulić, zapisuje i wczytuje się kilka minut. Pewnym rozwiązaniem jest powiększenie rozmiaru tzw. pliku wymiany lub inaczej pamięci wirtualnej. Pamięć wirtualna łączy pamięć RAM komputera z tymczasowym miejscem na dysku twardym. Kiedy jest za mało pamięci RAM, pamięć wirtualna umożliwia przeniesienie danych z pamięci RAM do miejsca nazywanego plikiem stronicowania. Przenoszenie danych do i z pliku stronicowania zwalnia pamięć RAM, umożliwiając wykonanie operacji. Mówiąc w skrócie pamięci wirtualna to taka zapasowa pamięć RAM, niestety zdecydowanie wolniejsza. Jednak jest ona rozwiązaniem na bolączkę niewystarczającego RAMu. Wskazane jest ustawienie wielkości pliku wymiany w stosunku 1.5 raza większym niż Nasza pamięć RAM. Czyli posiadamy przykładowo 2GB RAM – plik wymiany ustawiamy na 3.5 – 4GB.
Plik wymiany może również być rozwiązaniem z problemem popularnych Run time error. Run time error  jest to ogólne określenie błędu powstałego podczas wykonywania programu (w odróżnieniu od błędu powstałego np. podczas kompilacji kodu źródłowego). Błędy wykonania mogą mieć różny charakter: może to być np. dzielenie przez zero, odwołanie się do indeksu tablicy poza zadeklarowanym zakresem, niezgodność typu zmiennej, próba odczytu z nieistniejącego pliku, błąd ładowania funkcji z biblioteki, przepełnienie stosu itp.

Na temat tego błędu chodzą już legendy i mity. Może pojawić się on praktycznie w każdej grze, aplikacji, programie, a nawet wraz ze startem systemu. Podczas pojawiania się tego błędu, odwołuje się on do bibliotek Visual C++ gdyż jest to błąd związany z tym środowiskiem programistycznym. Pierwszą rzeczą jaką należy sprawdzić jest posiadanie przez Nas owych bibliotek. Z doświadczenia wiem, że najlepiej posiadać je wszystkie, czyli od 2005 do 2010 roku, wraz ze wszystkimi fixami i poprawkami. Mamy pewność, że niczego nie ominęliśmy.  Mało tego, z bibliotekami Visual C++ współgra również biblioteka .NET Framework, którą również musimy posiadać aktualną. Bywa tak że instalowanie/re instalowanie bibliotek Visual C++ nie pomaga w rozwiązaniu tego błędu. Wtedy w przypadku Football Managera należy sprawdzić również wielkość pliku wymiany i oczywiście go powiększyć. Chociaż to również nie jest gwarancją rozwiązania kłopotu. Błąd jest naprawdę trudny w zlokalizowaniu. Były sytuacje kiedy nawet format całego dysku nie dawał żadnych skutków. Kiedy nie potrafimy sobie poradzić z występującym run time errorem w żaden sposób, warto wysłać log o do sprawdzenia, o którym pisałem wyżej. W przypadku pojawiania się tego błędu podczas wczytywania rozgrywki, jeśli jest możliwość należy sprawdzić save na innym komputerze.

Kilka dodatkowych porad dotyczących Football Managera
-Używaj tylko sprawdzonych face, kits i logo packów. Nawet najmniejszy błąd w rozszerzeniu lub pliku config może powodować komplikacje w grze.
-Używaj sprawdzonych i popularnych skórek do Football Managera, które cieszą się dobrą opinią użytkowników. Błędy mogą być powodowane również przez wadliwe lub nie dopracowane skórki. Najlepiej oczywiście używać domyślnej skórki, jednak ta nie zawsze wygląda tak jakbyśmy sobie tego życzyli.
-NIE UŻYWAJ FMRTE! NAJLEPIEJ WYRZUĆ GO ZE SWOJEGO DYSKU.
-Używaj edytora dołączonego do gry z rozsądkiem. Jeśli nie za bardzo się na nim znasz odpuść sobie, gdyż niepoprawne i niedorzeczne zmiany w bazie danych lub pliku .dbc mogą skończyć się wywalaniem crash dumpów i komplikacjami w rozgrywce. Zostaw to profesjonalnym uptaderom.
-Sprawdzaj spójność plików gry.

Pamiętaj że…
Należy zawsze najpierw spojrzeć na siebie nim zaczniesz bluzgać Football Managera z powodu występowania crash dumpów i innych błędów. Większość  błędów mogą powodować  problemy zupełnie nie dotyczące FM. Czyli wirusy, błędy, śmieci, złe wpisy rejestru, nieaktualne sterowniki oraz składniki systemowe, konflikty sprzętowe, uszkodzone lub niepoprawnie działające podzespoły.

---

Wszystko to co opisałem w powyższym manifeście nie musi i nie jest wcale gwarancją bez problemowej gry w Football Managera. Jest to tylko kilka prostych porad, których wykonywanie i przestrzeganie da Nam świadomość, że zrobiliśmy praktycznie wszystko co było w Naszej mocy, aby ustrzec się błędów z FM, systemem i innymi programami. Da Nam świadomość, że wszelakiego typu błędy techniczne pojawiające w Football Managerze nie są winą naszego bałaganu, niedopatrzeń, komplikacji które zostawiamy i sami czasem nieświadomie tworzymy na własnym komputerze.
 
Zanim poprosisz o pomoc na stronie, przeczytaj proszę ten manifest, zastosuj się do powyższych wskazówek, jeśli nie pomogą będziesz prawie pewny, że wina nie leży po Twojej stronie.