Witajcie.

Dzisiejszą lekcję o napastnikach powinienem prowadzić symultanicznie. Podzielić tablicę pionowymi liniami na trzy części i równolegle prowadzić trzy opowieści o zawodnikach, którzy co prawda występują na tej samej pozycji na boisku, ale różnią się od siebie diametralnie:

• wysunięty napastnik (TS, ang. target striker)
• szybki napastnik (FS, ang. fast striker)
• środkowy napastnik (FC, ang. forward center)

Nie da się tego zrobić jeżeli mamy zachować należytą przejrzystość i czytelność tekstu, ale przedstawimy w podobny sposób podstawowe cechy decydujące o prawidłowym realizowaniu zadań przez naszych napastników.

Zaczniemy więc nietypowo od charakterystyki poszczególnych zadań.

Wysunięty napastnik to zawodnik, którego obszar największej efektywności (przypomnijmy: jest to strefa boiska, w której zawodnik spędza 90% czasu kiedy to nasza drużyna jest w posiadaniu piłki) jest najbardziej zbliżony do obszaru bramkarza.

Jak widać możemy się spodziewać, że taki napastnik będzie grał stale w bezpośrednim kontakcie z rywalami wobec czego bardzo ważna jest jego dyspozycja fizyczna oraz umiejętność walki o górne piłki. Wysunięty napastnik ma tak naprawdę dwa podstawowe zadania: nieustanne nękanie i absorbowanie obrony przeciwnika oraz przechwytywanie piłki w strefie ataku i odgrywanie jej do nadbiegających partnerów. Strzelanie przez niego bramek jest raczej pochodną dogodnych sytuacji w jakich się znajduje. Zwróćmy uwagę, że bardzo często będzie on grał tyłem do bramki w oczekiwaniu na podania, więc dodatkowo będą się liczyć jego umiejętności przetrzymania piłki oraz jej dokładnego odegrania. Wysunięci napastnicy nie zawsze grają z maksymalnym ofensywnym nastawieniem, ale za to zawsze powinni mieć wyznaczone zadanie częstych prostopadłych podań.

Ze względu na ich obszar efektywności zasadnym wydaje się też polecenie częstych strzałów. Nie powinniśmy jednak nakazywać im częstych rajdów z piłką. To zawodnicy, którzy mają grać na jeden, maksimum dwa kontakty: odegranie z pierwszej piłki lub strzał, ewentualnie przyjęcie i odegranie lub przyjęcie i strzał. Jedynie od zawodników lepiej wyszkolonych technicznie możemy oczekiwać również przetrzymywania piłki do czasu, aż nadbiegną partnerzy.

Wysunięci napastnicy są też najczęściej wyznaczani do roli odgrywających, posiadają bowiem wszystkie umiejętności niezbędne do tego, aby być odbiorcą częstych podań. W przypadku wysokich i skocznych zawodników umiejących dobrze grać głową lepsze jest kierowanie podań na głowę. Kiedy mamy do czynienia z niższym zawodnikiem o większych umiejętnościach technicznych kierujmy do niego podania do nogi. Na dobieg zaś powinni otrzymywać piłkę Ci najszybsi z dobrą umiejętnością czytania gry. W przypadku połączenia różnych cech kierujmy w ich kierunku podania mieszane.

Typowe polecenia dla wysuniętego napastnika wyglądają więc mniej więcej tak:




Szybki napastnik to zawodnik, od którego będziemy oczekiwali znacznie więcej niż od wysuniętego napastnika. Wynika to choćby z większej strefy jego największej efektywności.

Jak widać są to przede wszystkim zawodnicy grający znacznie szerzej niż wysunięci napastnicy, a duży obszar ich operowania skłaniać nas powinien do przyznawania im większej swobody taktycznej (a nawet roli wolnego elektronu!) o ile ich umiejętności na to pozwalają. Są to jednocześnie najbardziej ofensywnie nastawieni zawodnicy w grze, choć częściej będą wychodzić do podań na przedpole.

Ich podstawową rolą jest szukanie wolnej przestrzeni do ataku i wychodzenie na pozycje strzeleckie. Dlatego prócz cech szybkościowych najważniejsze są u nich umiejętności psychiczne do dobrego czytania gry, przewidywania rozwoju sytuacji, znajdowania się we właściwym miejscu o właściwej porze, ale także do nieszablonowych zagrań.
Umiejętności techniczne także będą niezbędne, gdyż to im właśnie powierzamy zwykle zadania częstych rajdów. Dobrze też, aby grali możliwie szeroko co da im więcej przestrzeni do znajdowania okazji.

Nie są oni predestynowani do przetrzymywania piłki z uwagi na słabe najczęściej atrybuty fizyczne, a poza tym od nich oczekujemy raczej zwiększenia tempa gry i szybkiego rozegrania akcji, niż budowania ataku pozycyjnego. Tym niemniej znakomicie nadają się również do roli odgrywających, z tym że najczęściej kierujmy do nich podania na dobieg. Pozwoli to należycie wykorzystać atut ich szybkości.

Oto przykład typowych poleceń dla szybkiego napastnika.




Pozycja środkowego napastnika jest najbardziej wszechstronną. To zawodnik najpełniej korzystający ze swoich ofensywnych umiejętności i to na największym obszarze.

Wyjściowa pozycja napastnika jest taka sama jak jego wspomnianych kolegów, ale jego zadania różnią się znacznie. W oczekiwaniu na podanie (kiedy to przeciwnik ma piłkę) jest to zawodnik grający blisko na plecach obrońców, szukający gry po bokach boiska i wciąż zmieniający pozycję. W momencie rozpoczynania ataku z kolei (kiedy przejmujemy piłkę) będzie to zawodnik wracający w kierunku środka boiska, aby wspomóc kolegów przy jej rozegraniu, po czym bardzo często powracający na swoja wyjściową pozycję, albo schodzący do skrzydła. Jest to tym samym najtrudniejszy do upilnowania napastnik, ale i wymagający największej ilości umiejętności rozwiniętych na przyzwoitym poziomie.

Często dajemy im dużo swobody taktycznej (również niekiedy wolny elektron!) oraz wymagamy od nich najwięcej pracy na boisku. Otrzymują po prostu od nas najwięcej poleceń indywidualnych.

Z racji pełnionej roli nie są dobrymi kandydatami na klasycznych odgrywających, ale jeżeli będziemy chcieli cierpliwie budować atak pozycyjny, to będą dobrze spisywali się w roli pierwszego przechwytującego podanie, przytrzymującego piłkę i oczekującego na nadciągnięcie partnerów.
Zawsze kiedy mój napastnik ma kłopoty ze zbyt dobrze kryjącym go obrońcą, a jego umiejętności pozwalają na choćby przyzwoite zachowanie w tej roli – wydaję mu właśnie polecenia typowe dla środkowego napastnika. Dzięki temu staje się trudniejszy do upilnowania i dostaje znacznie więcej miejsca do gry.

Klasyczne polecenia wyglądają wówczas tak:




Teraz jest odpowiedni czas, aby przyjrzeć się kluczowym atrybutom dla wszystkich trzech rodzajów naszych napastników.

Jakkolwiek wymienione poniżej atrybuty w poszczególnych grupach pojawiają się od najważniejszych do tych mniej istotnych, nie zapominajmy, że wszystkie wymienione stanowią zbiór atrybutów KLUCZOWYCH dla poszczególnych pozycji.

Atrybuty fizyczne:

• TS - skoczność, siła, wytrzymałość i równowaga
• FS - szybkość, przyspieszenie i zwinność
• FC - wytrzymałość, przyspieszenie i siła

Atrybuty techniczne:

• TS - gra głową, wykańczanie akcji, strzały z dystansu i gra z pierwszej piłki
• FS - wykańczanie akcji, drybling, gra z pierwszej piłki i technika
• FC - gra z pierwszej piłki, technika, strzały z dystansu, wykańczanie akcji, drybling i gra głową

Atrybuty psychiczne:

• TS - gra bez piłki, przewidywanie, waleczność, ustawianie się i opanowanie
• FS - gra bez piłki, opanowanie, przewidywanie, błyskotliwość, decyzje i kreatywność
• FC - decyzje, kreatywność, gra bez piłki, błyskotliwość, opanowanie, przewidywanie i współpraca 

W tym miejscu wypada posłużyć się przykładami. Zgodnie ze złożoną obietnicą poniżsi napastnicy są wyborem dokonanym spośród tych zawodników, którzy zasilić mogą wyłącznie drużyny z niższych lig, a dodatkowym ich atutem jest to, że wszyscy są naszymi rodakami. Celowo tym razem nie podaję, którzy z nich są kandydatami do jakiej roli, ale uważni Czytelnicy bez trudu wychwycą różnice.







Na koniec wypada dodać, że podczas dzisiejszej lekcji nie wspomnieliśmy o trzech atrybutach, które kluczowymi nie są, ale w określonych okolicznościach zaczynają odgrywać ważniejsza rolę niż zwykle.

Jeżeli cała nasza drużyna gra stosunkowo szybkim tempem i bezpośrednimi podaniami, to większą wagę proszę przywiązać u napastników do atrybutu podań. Przy takiej grze wiele piłek będzie trafiało do nich podczas budowania ataku, a nie z każdej pozycji uda im się oddać strzał. Dobrze byłoby, żeby wówczas umieli dokładnie oddać piłkę partnerom.

Jeżeli gramy ofensywną taktyką i cała nasza drużyna ma również bardzo ofensywne nastawienie, zwróćcie uwagę u napastników na atrybut znaczenia. Ich dobra dyspozycja w połączeniu z dużym wpływem na kolegów będzie zachęcała całą drużynę do stałego ponawiania ataków, szczególnie jeżeli nasze starania nie przynoszą przez dłuższy czas rezultatów.

Podczas gry wysuniętą linią obrony oraz aktywnym pressingiem już na połowie rywala nasi napastnicy będą częściej angażowani w akcje niż zwykle z uwagi na skrócone pole gry. Lepiej się wówczas będą spisywali Ci z wyższą wartością atrybutu współpracy, dzięki czemu bardziej skomplikowane zagrania z partnerami na zdecydowanie mniejszej przestrzeni boiska mają większe szanse powodzenia.

Dziękuję za uwagę i zapraszam na ostatnią już lekcję kursu podstawowego, w której oprócz krótkiego podsumowania dotychczasowych naszych spotkań, zajmiemy się przede wszystkim zapowiedzianym podczas pierwszego naszego wykładu ustawianiem zawodników na wybranej pozycji i ich predyspozycjami do gry.

Do zobaczenia.