Jako iż poprzedni manifest o podobnym tytule wzbudzał wiele emocji, postanowiłem wykorzystać to w celach marketingowych i splagiatowałem sam siebie. Wierzę, że i ten tekst zostanie równie gorąco przyjęty.

Jakiś czas temu, krążąc po stronie, spostrzegłem wszechgimnazjalną nagonkę na sCana (o ile dobrze pamiętam), który nikczemnie ściąga z internetu gotowe taktyki.

"Ciekawe, kurde, skąd dokładnie" - pomyślałem - "bo na pewno nie z cmrev-a, wszak światło emitowane przez pustki w akademii taktycznej jest widzialne z kosmosu."*

I gdy tak kontemplowałem etyczne i moralne aspekty gry w FM-a, doznałem swoistego objawienia: a może by tak opisać swoje przemyślenia na temat tworzenia taktyki? Może nakreślić swój proces konstruowania najbardziej niszczycielskich formacji świata? Może podzielić się swoimi spostrzeżeniami, rozwiązaniami i zagwozdkami?

Niniejszy tekst stanowi kompilację moich przemyśleń taktycznych, rozwiązań i porad znalezionych na różnorakich forach, a także teorii i dyawagacji, które nie zostały jeszcze w pełni sprawdzone. Wszelkie uwagi, rady, refleksje lub jakikolwiek inny feedback (ale bez jechania po "starych") mile widziane.



Wyznacz sobie kierunek

Na samym początku trzeba sobie odpowiedzieć na fundamentalne pytanie: chcę taktykę pod graczy, których posiadam, czy taktykę, do której sprowadzę odpowiednich zawodników? Obejmując klub z niższych lig mamy raczej wąskie pole manewru i musimy się raczej skłonić ku pierwszej opcji.

Na tym etapie układam zawsze 3 proste jak konstrukcja cepa taktyki oparte na ustawieniach 4-4-2, 4-2-3-1 i 4-1-2-2-1. Nie zagłębiam się w szczegółowe polecenia dla piłkarzy (oczyma wyobraźni widzę ich jako bandę pół-amatorów pół-główków, których nie można przeciążać dyrektywami). Najważniejsze, żeby dopasować im role, które uwzględniają najwyższe z ich umiejętności. Następnie wybieram polecenia dla całej drużyny:

- agresywny odbiór - żeby się nie certolić z rywalem. Używam tej opcji odkąd pamiętam. Bywają mecze, że można popłynąć na kartkach i skończyć mecz w 8, ale ryzyko się opłaca, bo często hamuje ofensywne zapędy niektórych graczy, a także obfituje w jakże miłe dla oczu krzyżyki przy nazwiskach rywali. Miejska legenda głosi, że to polecenie sprawia, że i piłkarze przeciwnika będą częściej dostawać kartki (bo że niby podenerwowani ciągłymi faulami).

- krótkie krycie - bo jeśli grając słabym zespołem zostawimy przeciwnikowi parę metrów wolnego, rozklepie nam obronę.

- nękanie rywali - a tak, bo zawsze lubiłem się znęcać.

- niższe tempo/znacznie niższe tempo - nie czarujmy się, słaba drużyna nie ma jak podkręcić tempa, bo się pogubi po dwóch podaniach. Łączę to często z krótszymi podaniami, cofniętą linią obrony i sztywną grą z kontry.

Wsio. Stałych fragmentów nie opiszę. Jeszcze sprawdzam, czy nie czai się gdzieś jakiś klawy zawodnik na zasadzie wolnego transferu (w niskich ligach wystarczy znaeźć napastnika z wysokim wykończeniem, opanowaniem i szybkością; obrońcę z wysokim odbiorem, kryciem i koncentracją; a gra łaskawie przymknie oko na cienkie strony naszej pseudo taktyki) i przystępuje do spotkań.

To jest moment, w którym możecie szykować stos na spalenie mnie, ale w fazie układania taktyki stosuję nagminnie znaną i kochaną strategię S&L. Wybieram sobie sparingpartnerów na mom poziomie, a także lepszych i gorszych, po czym rozgrywam z nimi po kilka spotkań zapisując i wczytując grę, za każdym razem wprowadzając poprawki do taktyki i szukając odpowiednich rozwiązań przeciwko rywalom na różnym poziomie. To pozwala nauczyć się wpływu niektórych poleceń i ustawień na obraz gry (ponieważ w "Save/Load" przeciwnik niemal zawsze gra to samo) i z czasem - metodą prób i błędów - można stworzyć całkiem niezłą i błyskotliwą taktykę.


...Niemniej...

...zabawa w układanie taktyki jest zazwyczaj cholernie czasochłonna. Z myślą o takich graczach stworzono taktyki "Plug&Play".

I gdy wychodzę z polskiego ligowego dna, wrzucam sobie właśnie taką taktykę na ruszt. Możecie mnie zwyzywać, ale mając na głowie całą mase innych obowiązków, nie można już siąść jak dawniej i poświęcić kilka godzin/dni żeby porozpisywać sobie na kartce dokładną analizę składu, czy prowadzić w zeszycie notatki z uwagami taktycznymi. Tak można się było bawić w gimnazjum/liceum. Teraz, kiedy siadam do gry, wiem, że mam tylko godzinę dla FM-a, a następna okazja, żeby sobie pograć nadarzy się dopiero za 3 dni. To za mało, żeby jakkolwiek brać się za układanie taktyki, bo za chwilę wstanę od komputerai  będę musiał zajmować się czymś innym, myśląc o znacznie poważniejszych sprawach... Przez tą godzinę zabawy chcę się faktycznie "odprężyć", a nie przywalić sobie kolejnym "problemem", który będzie mnie absorbował podczas ważniejszych zajęć.

W ten sposób w mojej rozgrywce znika taktyka dobierana do graczy, a pojawia się taktyka, do której to zawodnicy będą dobierani. Prawdopodobnie i tak okaże się, że trzeba do "gotowca" wprowadzać jakieś własne poprawki, ale dzięki graczom takim jak Jassar z pewnego zagranicznego forum, zyskuję szmat czasu, który mogę przeznaczyć na niczym nieskrępowaną rozrywkę.


Trening

1. Im "bardziej rezerwowy" gracz, tym ciężej ćwiczy.
2. Nigdy nie daję do wytrenowania pojedynczego atrybutu - zawsze zaznaczam rolę, która mają pełnić w mojej docelowej taktyce.
3. Okres przygotowawczy musi być hardkorowy.
4. Rzaaaadko każę trenować graczom jakieś konkretne zagrania.
5. Ogólny trening: najczęściej zgranie, potem ustawiam defensywę (jest nieziemsko ważna w FM14).
6. Trening meczowy: najpierw taktyka, a gdy już opanują - defensywa/atak, w zależności od tego, co bardziej kuleje.
7. Odpoczynek przed i po meczu.
8. Jeśli mecze są w krótki odstepach czasu, kluczowym zawodnikom daję wolne.
9. "Wysokogwiazdkowi" (wysoki atrybut, który ma trenować i wysoka determinacja; w dalszej kolejności adaptacja, motywowanie i inne cuda na kiju) trenerzy są priorytetem. Im szybciej się ich ściągnie do klubu, tym lepiej.
10. Biadolić szefostwu o lepsze obiekty treningowe.


Let's talk

Rozmowa przed meczem, w trakcie i po meczu jest kluczowa. Morale zawodników i ich postawa może uratować kiepską taktykę albo pogrążyć rewelacyjną.

1. Kluczem do sukcesu jest asystent. Wśród miliona przypakowanych atrybutów, które powinien mieć (ocena umiejętności, potencjału, wiedza taktyczna, zdolność do adaptacji, determinacja etc.), należy też zadbać o to, by był utalentowanym mówcą. To jemu najlepiej zostawić rozmowę przed meczem.
2. W przerwie meczu zawsze dobrze zawodników opieprzyć (nawet, gdy wygrywamy dwoma bramkami - przy 3-bramkowym prowadzeniu lepiej oddać pałeczkę asystentowi). Odkąd pojawiła się ta opcja w FM-ie, zawsze się na nich wyżywam, co często skutkuje bramkami w drugiej połowie.
3. Internety twierdzą, żeby po meczu zawsze chwalić albo pocieszać drużynę. Zauważyłem jednak, że czasem dobrze ją też zjechać - pojawią się "czerwone" reakcje, ale zdecydowana większość odbierze przemowę pozytywnie.


W trakcie meczu

Nie czarujmy się - dużo zależy od taktyki, przeciwnika, zawodników, morale, pogody etc. Ten sam mecz z tymi samymi ustawieniami może się kończyć skrajnie róznymi rezultatami. Momentami mam wrażenie, że FM 2014 pojechał po bandzie i wynik to pełna losowość ze wskazaniem na przeciwnika. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy bezbronni, bezradni i bezsilni jak Barca w dwumeczu z Bayernem. Garść tipsów:

1. Analiza przeciwnika to podstawa. Sprawdź:
- z której części boiska ma najwięcej asyst,
- jak zdobywa bramki,
- kto jest jego kluczowym strzelcem,
- kto ma najwięcej asyst,
- kto ma najlepsze skille,
- jaką gra formacją,
- w których częściach spotkania zdobywa i traci najwięcej bramek (czyli kiedy "ciśnąć" albo skupić się na defensywie)
- jaka formacja jest dla niego najgroźniejsza,
- jaki jest jego styl.
2. Oglądaj kluczowe sytuacje i powtórki bramek. Po każdej kluczowej akcji przeciwnika wyciągaj wnioski i zmieniaj ustawienie w taki sposób, żeby nie mógł jej powtórzyć.
3. Tryb 3d pozwala lepiej wychwycić błędy zawodników i niuanse, które powodowały daną akcję.
4. Jeśli przeciwnik przerzuca nad Tobą piłkę i gubi Twoich obrońców - cofnij linię defensywy.
5. Jeśli grasz ze słabym przeciwnikiem i nie potrafisz zdobywać bramek - cofnij defensywę, zrób miejsce przeciwnikowi, zaraz się pogubi. Możesz go też docisnąć, wysoko pressingować i ogólnie oblężyć - trzeba samemu ocenić, które działanie lepiej współgra z naszą taktyką.
6. Jeśli grasz z silnym zespołem, graj na spalonego, z wysoko ustawioną linią obrony. To utrudni przeciwnikowi konstruowanie akcji i grę podaniami. Uzbrój się jednak w szybkich obrońców. Możesz się też wycofać i czekac na kontrę - tak jak wcześniej: wszystko zależy, co lepiej pasuje do Twojej taktyki.
7. Jeśli do przerwy prowadzisz, przygotuj się na piekło w drugiej połowie. To pewnego rodzaju nowość w FM14 - przeciwnik, który przegrywa, zaczyna napierać na Twoją bramkę jak pogrzany. Ustaw się defensywnie, graj krótkimi podaniami do nogi, zmniejsz tempo. Odrobienie nawet 4-bramkowej zaliczki do pikuś dla przeciwnika.
8. Jeśli przeciwnik ma ponad 60% posiadania piłki skracaj pole gry, graj agresywnie, nękaj rywala, kryj ściśle, podawaj krótko i rozgrywaj piłkę powoli.


To tyle na początek. Wierzę, że ktoś rozwinie temat i wesprze akademię. Mile widziane komentarze krytyczne - a nuż robię coś źle i ktoś odkrył lepsze rozwiązanie danego problemu. Zauważyłem, że bez wgzlędu na staż w menedżerach, w tym FM-ie trzeba się wielu rzeczy uczyć na nowo, a niektóre aspekty wciąż czekają na poprawkę w patchu (np. obrońcy, którym na wszystkie możliwe sposoby zaznaczyłem, żeby grali krótkimi podaniami, ekspediują piłkę na drugi koniec globu nawet wtedy, gdy nie są przez nikogo naciskani).


PS. Powinno się iść na bal maturalny ze swoją dziewoją, bez względu na to, jak bardzo nie lubi się takich imprez, ale to temat na osobny manifest.




*Wiem, że jest widzialne, bo już przygotowuję się do następnej edycji konkursu na najlepszą przygodę z FM-em i zgodnie z sugestią niektórych użytkowników akcja mojego kolejnego opowiadania będzie się toczyć na orbicie okołoziemskiej.