Praktycznie każdy menedżer, rozpoczynając swoją przygodę w nowym klubie, chce otoczyć się ludźmi, którzy swoją pracę wykonują z pasją, a przy tym są fachowcami w swojej dziedzinie. Nie inaczej jest w Football Managerze. Ja, rozpoczynając karierę, zawsze analizuję sztab szkoleniowy. Jeśli tutaj mamy słabe ogniwa, cierpią na tym wszyscy zawodnicy przypisani do danych kategorii treningowych. Szczególnie juniorzy, którzy nie będą rozwijać się w sposób odpowiedni.
 
Dziś dowiemy się więc, w jaki sposób zbudować mocny sztab szkoleniowy, który będzie wizytówką i chlubą naszego klubu.  Aby pokazać, jak tego dokonać, zostałem nowym trenerem Wolverhampton Wanderers. Czyli drużyna nie za mocna, nie za słaba,  w sam raz na potrzeby naszego poradnika.
 
Zanim rozpoczniemy, garść kwestii technicznych:

• prowadzony klub: Wolverhampton Wanderers.
• baza danych: duża.
• zaznaczone ligi: tyko najwyższa klasa rozgrywkowa w Anglii.
• dodatkowe państwa: brak.

 
„Jakość” treningu w FM-ie wyraża się w sposób graficzny - za pomocą gwiazdek. Im jest ich więcej, tym lepiej. Od wersji 09 nastąpiła pewna modyfikacja, przez co nieco trudniej o bardzo dobrego fachowca. We wcześniejszych wersjach Football Managera wystarczył bowiem 1 atrybut na odpowiednim poziomie i mieliśmy trening z maksymalną liczbą gwiazdek. Teraz znaczenie ma dużo większa liczba atrybutów.
 
Obecnie w grze występuje 9 kategorii treningowych, więc 9 trenerów to minimum, aby każdy element piłkarskiego rzemiosła był trenowany na odpowiednim poziomie. Ważne jest również to, iż każdy przedstawiony niżej trener może trenować zarówno z seniorami, jak i juniorami.  Zaczynamy.

Trener siłowy

Odpowiedzialny tylko i wyłącznie za siłę oraz aerobik. Dlatego, dla zapewnienia prawidłowego toku treningu, powinniśmy posiadać 2 fachowców z tej branży, lecz wiadomo, że nie zawsze jest to możliwe. W tym wypadku kluczowe atrybuty to: kondycja, determinacja, poziom dyscypliny, motywowanie.
               
Aby przedstawić wartość naszego szkoleniowca we wspomnianych gwiazdkach, musimy przedstawione atrybuty pomnożyć w następujący sposób:
 

• kondycja - x9.
• determinacja, poziom dyscypliny, motywowanie - x2.

 
Następnie otrzymany wynik porównujemy z przedstawioną poniżej tabelą, która ukazuje, jak suma atrybutów u trenera siłowego wpływa na liczbę gwiazdek:

Suma atrybutów	Liczba gwiazdek
270	5
240	4,5
210	4
180	3,5
150	3
120	2,5
90	2
60	1,5
30	1
0	0,5

 
Nasz obecny trener – Tony Daley – ma sumę atrybutów równą 171 (11x9 + 36x2), co daje nam 3 gwiazdki, więc wiemy, że nie jest on mistrzem w swoim fachu. Natomiast ludzie, którzy go zastąpią – Paul Winsper oraz Adrian Lamb - przebijają go i to zdecydowanie. Suma ich atrybutów to kolejno 276 oraz 282. Da nam po to 5 gwiazdek, czyli pozyskaliśmy fachowców, których mogą nam pozazdrościć najlepsze kluby.
 

Trener bramkarzy

 
Tutaj podobnie jak w przypadku trenerów siłowych warto mieć 2 fachowców. Jeden będzie odpowiedzialny za chwytanie, drugi natomiast za obronę strzałów. Nikt przecież nie chce, aby jego bramkarze hurtowo wpuszczali babole. Nauczyciel tej kategorii powinien więc charakteryzować się wysokimi parametrami:
 

• treningu bramkarskiego - x2.
• determinacji, poziomu dyscypliny, motywowania - x1.

 

Suma atrybutów	Liczba gwiazdek
90	5
80	4,5
70	4
60	3,5
50	3
40	2,5
30	2
20	1,5
10	1
0	0,5

 
Po zsumowaniu atrybutów trenera bramkarzy w naszym Wolverhampton i przeanalizowaniu powyższej tabeli wiemy, że już za chwilę Pat Mountain (ledwie 3 gwiazdki) znajdzie się na zielonej trawce. My natomiast szukamy odpowiednich kandydatów na to stanowisko. Nie jest to jednak łatwe, gdyż niska reputacja klubu robi swoje. Po krótkiej zabawie z wyszukiwarką znalazłem jednak odpowiednich ludzi. Są to: Simon Smith (4,5 gwiazdki) i Mark Morris (4 gwiazdki).
 

Panowanie nad piłką

 
W  końcu dobrnęliśmy do kategorii, w której wystarczy nam tylko jeden fachowiec. Trudno o takich, gdyż muszą oni charakteryzować się kilkoma atrybutami na naprawdę solidnym poziomie, aby nasze trenowanie miało sens. W tym przypadku kluczowymi są:
 

• technika  - x6.
• mentalność - x3.
• determinacja, poziom dyscypliny, motywowanie - x2.

 

Suma atrybutów	Liczba gwiazdek
270	5
240	4,5
210	4
180	3,5
150	3
120	2,5
90	2
60	1,5
30	1
0	0,5

 
W naszej drużynie, póki co, nie mieliśmy szkoleniowca odpowiedzialnego za ten element piłkarskiego rzemiosła. Z kilku dostępnych kandydatów wybrałem byłego już trenera juniorów Czerwonych Diabłów, pana Eamona Mulveya (4 gwiazdki).
 

Taktyka

 
W tej dziedzinie, podobnie jak w poprzedniej, wystarczy nam jeden człowiek. Do czego powoli się przyzwyczajamy, w naszym Wolverhampton nikt nie był za to odpowiedzialny, co rodzi pytanie - po co oni trenowali? Przy wyszukiwaniu kandydatów na stanowisko trenera taktyki musimy zwrócić uwagę na następujące atrybuty:
 

• taktyka - x2.
• determinacja, poziom dyscypliny, motywowanie - x1.

 

Suma atrybutów	Liczba gwiazdek
90	5
80	4,5
70	4
60	3,5
50	3
40	2,5
30	2
20	1,5
10	1
0	0,5

 
Kiedy wiemy, jakie atrybuty są najważniejsze, możemy rozpocząć poszukiwania. Mój wybór po raz kolejny padł na trenera juniorów Manchesteru United. Tym razem był to pan John Cooke.  Po obejrzeniu oraz przeliczeniu atrybutów wiemy już, że ten pan spowoduje, iż nasz trening będzie naprawdę solidny (4 gwiazdki).
 

Atak

 
Pierwszy z elementów treningu ofensywnego. Podobnie jak wyżej, wystarczy nam 1 szkoleniowiec dla tej kategorii. Musi on się wyróżniać następującymi cechami:
 

• ofensywa - x6.
• taktyka – x3.
• determinacja, poziom dyscypliny, motywowanie - x2.

 

Suma atrybutów	Liczba gwiazdek
270	5
240	4,5
210	4
180	3,5
150	3
120	2,5
90	2
60	1,5
30	1
0	0,5

 
Doskonałym przykładem trenera na to stanowisko, który znacząco wzmocni nasz sztab szkoleniowy, jest człowiek o nazwisku idealnym dla trenera napastników, a mianowicie Phil Cannon (Cannon - ang. działo, armata) Patrzymy na kluczowe atrybuty, następnie przeliczamy je na gwiazdki i wiemy, że będziemy ich mieć aż 4.
 

Strzały

 
Kolejny element ofensywnego rzemiosła. Nie zaskoczę Was, jeżeli napisze, że wystarczy jeden szkoleniowiec. Kluczowe dla niego atrybuty to:
 

• technika - x6.
• ofensywa  - x3.
• determinacja, poziom dyscypliny, motywowanie - x2.

 

Suma atrybutów	Liczba gwiazdek
270	5
240	4,5
210	4
180	3,5
150	3
120	2,5
90	2
60	1,5
30	1
0	0,5

 
Doskonałym kandydatem na to stanowisko będzie Tosh Farell – suma jego atrybutów wynosi 227, co daje nam 4 gwiazdki.
 

Defensywa

 
Ostatni już typ treningu. Nie wiem dlaczego, ale zawsze w tym aspekcie najtrudniej mi znaleźć doskonałego fachowca, zwłaszcza grając słabszym klubem.  Podczas poszukiwań musimy zwrócić uwagę na:
 

• defensywę - x8.
• taktykę, determinację, poziom dyscypliny, motywowanie - x3.

 

Suma atrybutów	Liczba gwiazdek
360	5
320	4,5
280	4
240	3,5
200	3
160	2,5
120	2
80	1,5
40	1
0	0,5

W naszym przypadku musimy zadowolić się panem Johnem Metgodem (3,5 gwiazdki), który już wkrótce zamieni Derby County na nasze Wolverhampton Wanderers.
 

Asystent menedżera

 
Jak pewnie większość zauważyła, nie wspomniałem jeszcze nic o najważniejszym człowieku w naszym sztabie, a mianowicie o asystencie. Ten człowiek to nasza prawa ręka. W Football Managerze asystenta możemy wykorzystać jako dodatkowego trenera (w takim przypadku musi mieć odpowiednie atrybuty dla kategorii, którą ma trenować) oraz jako źródło informacji. W naszym przypadku możemy go zwolnić z obowiązku trenowania zawodników, ponieważ mamy komplet szkoleniowców, co nas bardzo cieszy. Najważniejsze atrybuty dla asystenta to:
 

• kierowanie zespołem.
• wiedza taktyczna.
• determinacja.
• motywowanie.
• ocena potencjału.
• ocena umiejętności.

 
Doskonałym przykładem asystenta w sam raz na możliwości naszego klubu będzie Terry McDermott. Jak widzimy, wszystkie najważniejsze parametry ma na dość dobrym poziomie.

Scouci
 

O nich zostało już napisane kilka poradników. Ja sam, szukając nowych scoutów, korzystam z poradnika Bolsona pod tytułem „Scouting krok po kroku”.

Fizjoterapeuci
 

W tym wypadku patrzę tylko i wyłącznie na atrybut - zdolności medyczne.

Trenerzy juniorów
 

Moim zdaniem są zupełnie nieprzydatni w FM-ie. Ten element jest najzwyczajniej w świecie olewany przez panów ze Sports Interactive. Już wyjaśniam dlaczego. Skoro mamy trenera, który może trenować zarówno z seniorami, jak i juniorami, to po co płacić 2 pensje? Jakoś nigdy nie zauważyłem, aby moi juniorzy szybciej się rozwijali tylko dlatego, że trenuje ich szkoleniowiec juniorów. O czym warto wspomnieć - kilku instruktorów, którzy wzmocnili nasz klub, było wcześniej właśnie trenerami juniorów. Jeśli to by miało aż tak istotny wpływ na rozwój graczy, to Manchester United, czy Liverpool tak łatwo by się ich pozbywali.

Koszt budowy sztabu szkoleniowego
 

Sprowadzanie nowych szkoleniowców oraz rozwiązywanie kontraktów ze starymi nie należy do rzeczy tanich. W tym przypadku akurat wszystko zamknęło się w sumie około 600 tys. euro, ale już grając Hoffenheim pamiętam, że rekompensaty wyniosły ponad 1,5 mln euro! Jakby tego było mało, jednego szkoleniowca nie mogłem w ogóle zwolnić, gdyż ruch ten blokował zarząd. Tak więc ważne jest, aby przed budową odpowiedniego sztabu szkoleniowego zastanowić się, czy posiadamy na to wystarczające fundusze.
 
 
Zanim skończę - coś dla tych, którzy wychodzą z założenia, że obraz wyraża więcej niż 1000 słów:
 
Sztab szkoleniowy przed remontem:


Sztab szkoleniowy po remoncie:

 
Jak widzicie, różnica jest aż nadto widoczna. Co więcej, efekt ten osiągnęliśmy stosunkowo małym nakładem pracy (zajęło mi to około 3 godziny czasu). Więcej pewnie zajmuje Wam szukanie talentów w najdalszych zakątkach świata.
 
Na koniec warto podsumować w kilku podpunktach to, co napisałem wyżej:
 

• Trener może przeprowadzać każdy rodzaj treningu - zarówno z seniorami, jak i juniorami.
• Trener pierwszego zespołu trenuje tylko z seniorami i przeprowadza każdy rodzaj treningu.
• Trener juniorów pracuje tylko z juniorami i przeprowadza każdy rodzaj treningu.
• Trener siłowy trenuje tylko siłę i aerobik, pracuje z seniorami i juniorami.
• Trener bramkarzy pracuje tylko z bramkarzami. Nieważne czy to seniorzy, czy juniorzy.
• Dla zapewnienia prawidłowej obsady sztabu  potrzeba 9 trenerów.
• Warto inwestować w sztab szkoleniowy. To się opłaca.

 
Na koniec mała niespodzianka. Kilkadziesiąt nazwisk trenerów, dzięki którym Wasz sztab szkoleniowy będzie budził podziw i zachwyt:

• Mauro Tassotti
• Mike Phelan
• Elio Carravetta
• Sidnei Lobo
• Pat Rice
• Valter di Salvo
• Massimo Neri
• Tony Coton
• Jair Ventura
• Alain Boghossian
• Franco Baldini
• Dario Marcolin
• Oleg Luzhnyi
• Bruno Demichelis
• Ivan Carminati
• Carlinhos Neves
• Gianpiero Ventrone
• Gian Bisciotti
• Harald Schumacher
• Andreas Kopke
• Jim Blyth
• Ludek Miklosko
• Massimo Battara
• Rene Meulensteen
• Rodolfo Borrell
• Franco Baldini
• Dave Parnaby
• Joe Joyce
• Karl- Heinz Feldkamp
• Fausto Salsano
• Mark Howard
• Mark Hulse
• Paulo Paixao

---

Słowa kluczowe: