Inspiracją do stworzenia niniejszego poradnika był niewątpliwie tekst, którego autorem jest JACK, a znaleźć go możecie oczywiście na Forum CM, i chociaż dotyczy on FM-a 2006, to uważam, że powinniście go przeczytać. Rozgrywając jednak kolejne sezony różnych swoich karier dostrzegłem, że niektóre aspekty prezentują się zgoła inaczej.

Doświadczenia, które poniżej przedstawię, rodziły się w bólach Football Managera w wersji 2008, ale przecież temat treningu od lat pozostaje w zasadzie niezmieniony. Niemniej w najnowszą wersję FM-a rozegrałem zbyt mało sezonów, by dawać Wam w tym miejscu stuprocentową pewność skuteczności proponowanych przeze mnie rozwiązań – na konkretne wnioski przyjdzie nam jeszcze poczekać.

Reżimy

Postanowiłem zacząć od dość kontrowersyjnego stwierdzenia. Po wielu rozegranych sezonach i szczegółowej analizie treningu w najnowszej odsłonie Football Managera uważam, że wpływ reżimu treningowego na rozwój zawodników zmniejsza się wraz ze wzrostem jakości bazy treningowej oraz atrybutów posiadanych trenerów. Oznacza to, że główny nacisk powinniśmy skierować na klasę zatrudnianego sztabu oraz zaplecze treningowe klubu. Wszystko zaczęło się od tego, że pod koniec sezonu zauważyłem, iż część moich zawodników jakimś cudem nie została przydzielona do odpowiednich reżimów. Okazało się jednak, że tempo rozwoju ich atrybutów oraz statystyki meczowe nie odstawały w ogóle od pozostałych graczy. Dało mi to do myślenia i postanowiłem na kolejny sezon przydzielić wszystkich moich graczy do treningów ogólnych. Ten eksperyment potwierdził moje przypuszczenia i pozwolił sformułować podany wcześniej wniosek.

W sezonie 2012/2013 zostałem wicemistrzem Anglii, a w następnym, w którym cała drużyna trenowała według ogólnego schematu, zdobyłem LM. Na powyższych screenach wyraźnie widać, że nawet przy ogólnym treningu nasz młody talent rozwijał się bardzo szybko i w wieku 20 lat stał się już podstawowym zawodnikiem, z bardzo wysoką średnią w pierwszych meczach ligowych! Co jednak się dzieje, kiedy zaczynamy grę w podrzędnym klubie, bez dobrych trenerów i odpowiedniej bazy? Cóż, trzeba było to sprawdzić w nowych miejscach. W słabych drużynach, gdzie w sztabie nie ma zbyt dobrych trenerów, piłkarze nieco szybciej rozwijali się na autorskich treningach, nie osiągając jednak spektakularnie lepszych rezultatów. W mocnych natomiast nie zauważyłem znaczących zmian w atrybutach czy wynikach drużyny -  niezależnie od reżimów, według których pracowali piłkarze. Wnioski te sprzeciwiają się zatem takim mitom jak stosowanie przedsezonowych treningów, czy wartość pobierania z Internetu szumnie polecanych reżimów, mających stać się fundamentem dla naszego klubu - fabryki produkującej znakomitych piłkarzy. Dzięki temu powinniśmy także zaprzestać szukania powodów swoich niepowodzeń w naszych metodach treningowych.

Infrastruktura

Posiadana przez nas baza treningowa ma ogromny wpływ na rozwój młodych talentów. Naszym oczywistym celem jest zbieranie pieniędzy i namawianie zarządu na jej rozbudowę. Testy z poprzedniego punktu jednoznacznie pokazują, że bez świetnych obiektów nawet najlepsze reżimy treningowe na niewiele się zdadzą. Posiadanie nowoczesnego zaplecza, co oczywiste, wiążę się z bardziej efektywną pracą trenerów, szybszym rozwojem oraz z większym prawdopodobieństwem otrzymania utalentowanego narybku młodych piłkarzy.

Sztab szkoleniowy

Osobiście uważam, że to najważniejszy z najważniejszych czynników wpływających na szkolenie młodzieży w naszym klubie. Grając Leeds United, już na początku gry na zaplecze treningowe nie można narzekać. Pomimo tego, przez kilka lat nie było mowy o wyszkoleniu tam dobrego zawodnika. W klubie nie było do tego po prostu odpowiednich ludzi. Wszystko zmieniło się wraz  z zatrudnieniem świetnych trenerów, na co pozwoliły kolejne awanse do wyższych klas rozgrywkowych. Jakiego personelu szukamy? Nie będzie w tym nic odkrywczego. Nasi szkoleniowcy mają być najlepszymi w swoim fachu. Wbrew pozorom nie jest to trudne zadanie. Na przestrzeniu kilku sezonów, przy niezłych wynikach, będziemy posiadać odpowiednich fachowców.

Organizacja klubu

W tym punkcie opiszę, jak u siebie organizuję pracę klubu, oczywiście ukierunkowanego na wyszkolenie odpowiednich piłkarzy. Nie da się jednak niektórych z elementów, które zostaną poniżej opisane, jednoznacznie ocenić i przetestować.
Przy poszukiwaniu trenerów zwracamy uwagę na poziom dyscypliny. Osobiście zatrudniam tylko trenerów z PD >15. Warto dopilnować, aby nasi trenerzy byli lekko obciążeni –  wystarczy nakazać asystentowi brać udział w każdym rodzaju treningu. Zatrudnieni trenerzy zajmują się pierwszym składem oraz juniorami, ale dodatkowo mam w swoim sztabie jednego trenera juniorów z wysoką wartością atrybutu pracy z juniorami oraz treningu technicznego, który zostaje prowadzącym drużyny u-18. Wiążę się to bardziej z moimi osobistymi przekonaniami, że wyszkolenie techniczne to absolutna podstawa każdego piłkarza, niż z oddziaływaniem tak usposobionego trenera na rozwój talentów w grze. W moim klubie wszystkie zespoły zawsze grają taką samą taktyką (na wzór prawdziwej Barcelony), nie zauważyłem jednak, by miało to szczególny wpływ na młode talenty. Z drugiej strony na pewno też nie przeszkadza.
Organizuję także przedsezonowe sparingi dla wszystkich klubowych drużyn. W FM-ie duża ilość występów bardzo pozytywnie wpływa na każdego piłkarza.
Ważnym ogniwem bez wątpienia są także scouci. Oni zazwyczaj decydują, kogo sprowadzamy w nasze szeregi. Muszą oni jak najlepiej oceniać potencjał i umiejętności młodziaków. A gdzie szukamy graczy? Wszędzie. Mam w swoim klubie piłkarzy różnych narodowości i nie kieruje się żadnymi uprzedzeniami. Trening dzielę na kilka grup, przydzielając piłkarzy grających na następujących pozycjach:

• Bramkarze – BR
• Środek – OŚ, DP, PŚ, OPŚ
• Skrzydła - O/PL, P/PL, OP/PL
• Napastnicy – NŚ
• Rezerwy – piłkarze z rezerw

Dla juniorów:

• Gracze z pola – ogólnorozwojowy z naciskiem na technikę
• Goalkeepers – juniorscy bramkarze
• Preseason – przedsezonowy trening (można, ale nie trzeba)

Ze specjalistycznych treningów możemy praktycznie zrezygnować po maksymalnym rozbudowaniu bazy oraz zatrudnieniu najlepszych trenerów. Osobiście zostawiam jedynie reżimy juniorskie.

Funkcjonowanie naszego systemu i jego cele

W teorii nasz system ma kreować graczy, którzy w stosunkowo młodym wieku będą odgrywać pierwsze skrzypce w naszej drużynie oraz zadomowią się w reprezentacjach swoich krajów, niezależnie czy pochodzą z naszej akademii, czy zostali znalezieni przez naszych scoutów i sprowadzeni do klubu nieco później. Takie działania mają zapewnić nam oszczędności oraz, co najważniejsze, dobre wyniki. Aby młody zawodnik rzeczywiście szybko "wskoczył" do wyjściowej jedenastki, musi dużo czasu spędzać na boisku, najlepiej wraz z naszą pierwszą drużyną. Uważam, że utalentowanego młodziaka powinniśmy jak najszybciej przesuwać do drużyny "seniorskiej", każąc mu trenować tak samo jak reszta zespołu. W swojej karierze nie stwierdziłem spektakularnych plag kontuzji, które miałyby dotykać młodych utalentowanych piłkarzy, rozpoczynających od razu pełnowymiarowy trening. Jego obecne atrybuty są najmniej ważne. Dla nas liczy się opinia naszego sztabu i to jak będzie się prezentował w przyszłości. Ważne, aby asystent, bądź jakikolwiek trener, miał wysokie atrybuty oceny CA i PA. Wielokrotnie zdarzało mi się tak, że nawet w wieku 18 lat okrzyknięty niesamowitym talentem zawodnik nie miał się czym pochwalić. Mimo to mój sztab uparcie oceniał bardzo wysoko jego talent. Okazało się, że mieli racje.

Ci dwaj piłkarze to teraz bardzo ważne ogniwa mojego zespołu. Pewnie już dawno błyszczeliby w innych klubach, gdyby nie stanowisko moich trenerów. Sprowadzeni do klubu w wieku odpowiednio 18 i 16 lat przeszli nieco odmiennie przez nasz system szkolenia. Inaczej też wprowadzam do zespołu piłkarzy wygenerowanych w naszej akademii. Jak? O tym w dalszej części.

Przykładowe drogi rozwoju talentów

Możemy tutaj wyróżnić dwa rodzaje. Droga młodego zawodnika spoza Unii Europejskiej oraz zawodnika z naszej szkółki.

Zawodników spoza klubu, pochodzących z krajów UE, którzy trafili do nas zanim ukończyli 17 lat, traktujemy jak zawodników ze szkółki.

Rozpatrzmy więc pierwszy przypadek. Nasz scout przysyła raport o uzdolnionym młodziaku z Argentyny. Posiadając dobrego obserwatora możemy mu spokojnie zaufać, bowiem ich oceny są naprawdę trafne. Taki zawodnik może do nas trafić dopiero w wieku 18 lat i nierzadko nie zagrał żadnego meczu w poprzednim klubie, a wyróżniać go będzie spośród naszych bardzo średnich juniorów tylko wysokie PA, wynikające z raportu scouta (spójrzcie jeszcze raz na atrybuty Formici, wracającego w rezerwach do formy po dość długiej kontuzji, a następnie na jego obecne atrybuty). Takiego zawodnika wprowadzamy od razu do pierwszej drużyny, każąc trenować z pierwszym składem, przy odpowiednim dla tej pozycji reżimie i dajemy mu grywać jak najczęściej i jak najwięcej. Sam staram się wpuszczać młodziaków na co najmniej 45 minut, jeśli już biorę ich do składu meczowego (przychodząc w zimie niech nabierze kondycji w drużynie rezerw i na pełnych obrotach wskoczy do kadry zespołu). Po dwóch, trzech sezonach będzie gotowy do regularnej gry w pierwszym zespole.

W drugim wariancie mamy nieco łatwiej. Przy rozbudowanej bazie treningowej co sezon dostaniemy 2-3 juniorów o wysokim potencjale. W tej sytuacji również chcemy, aby szybko zasilili nasz skład. Jest tutaj nieco prościej, bo od początku kariery możemy monitorować ich postępy oraz pozwalać im się ogrywać. Mają grać jak najwięcej w naszym pierwszym zespole, do którego awansujemy ich od razu po podpisaniu profesjonalnej umowy, również przydzielając do treningu odpowiedniego dla pozycji. Uważam, że każdy utalentowany zawodnik naszego zespołu powinien zagrać co najmniej 10 spotkań w pierwszej drużynie we wszystkich rozgrywkach łącznie, jeżeli ma podpisany profesjonalny kontrakt. W pierwszej drużynie możemy dać też od czasu do czasu wystąpić bardzo młodym, utalentowanym siedemnastolatkom i młodszym. Stałe miejsce w głównym zespole jest tylko dla tych najbardziej utalentowanych. Tym gorzej,ocenianym przez nasz sztab nie możemy dać szansy na grę w pierwszej drużynie w tak młodym wieku. Jednak takich zawodników również kontraktujemy i przerzucamy do rezerw w wieku 17 lat, przydzielając do odpowiedniego treningu. Wielu z nich, których oddamy za nieduże pieniądze, zasili szeregi słabszych klubów, bądź okaże się całkiem niezłymi zmiennikami.

Inne

Wypożyczenia – osobiście wypożyczam zawodników tylko w jednym przypadku - kiedy na jedną pozycję mam kilku utalentowanych juniorów. Wiele razy zdarzy się, że będziemy mieli 19 i 17 latka, a z założenia obaj mają rozegrać odpowiednią ilość meczy w głównej drużynie. W sytuacji, kiedy nie są oni jeszcze wystarczająco dobrzy, by zapewnić sobie miejsce w wyjściowym składzie i wygryźć naszego podstawowego zawodnika, najlepszym wyjściem jest właśnie wypożyczenie. Wypożyczamy tego, który ma większą szansę grać regularnie w innym zespole. Właściwie szukamy takiego klubu, w którym będzie grał i którego baza treningowa stoi na przyzwoitym poziomie. Z moich obserwacji wynika, że gra na wypożyczeniu nie przyspiesza, ani nie zmniejsza tempa rozwoju talentu. W ciągu tylu sezonów zarówno piłkarze, którzy grali na wypożyczeniach oraz ci, którzy przez cały czas występowali w moim zespole, stawali się światowej klasy piłkarzami.

Przydzielanie mentora – można, ale nie trzeba. Tak jak przy wypożyczeniach. Mentor ani nie przyspiesza, ani nie zwalnia tempa ogólnego rozwoju zawodnika. Pozwala mu jednak nauczyć się pewnych charakterystycznych zagrań.

Ocena scouta – ilość gwiazdek, na jaką oceniają naszych piłkarzy trenerzy i scouci jest, poza atrybutami sztabu, zależna od wielu czynników i zmienia się w trakcie gry. Na ocenę wpływ ma reputacja naszego klubu, ligi, cele przedsezonowe, obecny skład. Gdy zbudowaliśmy bardzo silny klub, bardzo rzadko spotkamy w FM 2008 piłkarzy 5 gwiazdkowych, o czym trzeba pamiętać. Niejednokrotnie u juniorów ilość gwiazdek będzie rosnąć bądź maleć w trakcie gry, np. w wyniku kontuzji, czy awansu do wyższej ligi.