Od premiery FM 2009 minęło już dużo czasu. Postanowiłem więc zastanowić się, czy największa z przedstawionych w nim nowości, tryb 3D, faktycznie jest zaletą gry. Bo że jest tym jej elementem, który zelektryzował społeczność graczy, w dużym stopniu wpływając na to, jak fani oceniają całego FM-a, to oczywiste. Spośród wielu aspektów pojawienia się widoku meczu w trzecim wymiarze, jakie można rozpatrywać, ja wybrałem cztery, pod kątem których zdecydowałem się przeprowadzić analizę.

Mam taki sprzęt, czy pójdzie na tym FM...?

Rozpocząć chciałbym jednak nie od samego 3D, ale od sprawy blisko z nim związanej, a mianowicie wymagań sprzętowych. Te w najnowszej wersji gry wzrosły wyraźnie i nie można raczej wmówić sobie, że to za sprawą powiększenia bazy danych, która niewiele się w porównaniu z FM 2008 zmieniła. Nie da się za to ukryć, że poprzednia odsłona serii działała znacznie sprawniej (przynajmniej na moim sprzęcie, który zresztą jest podstawą mych rozmyślań). Krótko mówiąc, to na pewno obniża radość z gry. Wszytko trwa dłużej, można wybrać mniejszą ilość lig, a co za tym idzie - rozgrywka staje się mniej rzeczywista, a to jest już duży minus. Czyli jak na razie 3D przegrywa 0:1.

A te patyczki to gracze?

Kolejną sprawą jest jakość widzianej na ekranie grafiki. Skoro Sports Interactive postanowiło wprowadzić taką rewolucję (a dodatkowo tak ten fakt rozdmuchać), tryb 3D powinien być dopieszczony do granic możliwości. Zamiast tego dostaliśmy grafikę rodem z FIFA 99, a o „motion capture” twórcy chyba nie słyszeli. To dla przeciętnego gracza będzie z pewnością duże rozczarowanie, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę wymienione wcześniej spore wymagania sprzętowe gry. Osobiście nie potrafię zrozumieć, dlaczego FIFA 08 działa mi płynnie na średnich detalach, a w FM 2009 muszę grać bez widoku trybun na najniższej dostępnej jakości. Z drugiej strony FM 2009 nie jest grą, która ma przykuwać wyglądem, nikt od niej nie oczekuje w tej kwestii żadnych wodotrysków czy nadmiernego obciążania akceleratorów graficznych. Tryb 3D ma być kolejnym narzędziem do analizy taktycznej meczu. Zanosi się więc na remis, tylko czy rzeczywiście udało się choć w pewnym stopniu pogodzić te dwie rzeczy - analizę taktyczną i efektowną grafikę? Myślę, że nie. Próba zadowolenia miłośników gier trójwymiarowych a jednocześnie chęć ukazania, że widok ten ma pomóc w analizie meczu, spowodowało, że żadna ze stron nie jest zadowolona. Tak zazwyczaj bywa, gdy chce się złapać dwie sroki za ogon. Wielbiciele superkomputerów i realistycznej grafiki są zawiedzeni, bo sztywne animacje i słabiuteńkie detale przypominają czasy sprzed nowego millenium. Natomiast ci, dla których najważniejsza jest analiza taktyczna, rozczarowani są ograniczeniami w tej materii. Tryb 3D wcale nie ułatwia oceny sytuacji, nie ukazuje dokładnego ruchu zawodników i trudno ocenić, jak piłkarze wykonują nasze polecenia. Tutaj najlepiej sprawdza się wciąż widok 2D i nieśmiertelne kuleczki. Więc chyba kolejny minus. To już drugi... 0:2.

Kulki w końcu mają nogi

W poprzednim punkcie porównałem poziom trzeciego wymiaru w FM-ie do ogólnego poziomu grafiki 3D w nowoczesnych grach komputerowych i w tym zestawieniu produkt SI wypada słabo - podobnie zresztą jak w porównaniu funkcjonalnym z widokiem 2D. Jednak mimo wszystko 3D to dla całej serii krok do przodu pod względem wizualnym –prezentowany mecz wygląda efektowniej niż wcześniej, pozwala też lepiej wczuć się w rolę menedżera. Nareszcie widoczne są dobre zagrania, piękna gra z klepki, to wszytko jest milsze dla oka. Krótko mówiąc - nadaje grze charakteru i wrażenia rzeczywistości. Można bardziej zżyć się z piłkarzami i mocnej przeżywać strzelone i stracone bramki. Zyskał na tym również nasz konkurs GOOOL!, którego druga edycja właśnie dzięki trójwymiarowej grafice stała się o wiele bardziej efektowna, a urok nadesłanych bramek był nieporównywalnie większy. Ogólnie ten tryb umożliwia tworzenie ciekawych kompilacji z gry, chwalenie się meczami i akcjami. A więc 3D odrabia straty - jest już tylko 1:2.

Może wymienimy murawę?

Poruszyłem już kwestie wizualne i funkcjonalne trybu 3D, jednak abstrahując od tego jak się on prezentuje i do czego można go użyć, warto też zwrócić uwagę na to, jak został zaimplementowany w sensie stricte programistycznym. I tutaj jest naprawdę nieźle - SI bowiem po raz kolejny pozwala na sporą ingerencję graczy w wygląd trzeciego wymiaru. Do możliwości dodawania nowych herbów i strojów zespołów, zdjęć zawodników czy skinów czasem zmieniających zupełnie wystrój FM-a już przywykliśmy, ale teraz powstała też nowa nisza dla grafików, którzy mogą ozdabiać grę do woli. Poprawienie kolorów murawy, dodatkowe, zależne od rozgrywek bandy wokół boiska czy nawet trójwymiarowe stroje – obecnie jeszcze mniej popularne niż dwuwymiarowe odpowiedniki – to wszystko jedni gracze mogą tworzyć, a inni ściągać i instalować równie szybko i łatwo, jak istniejące wcześniej dodatki. Byłoby jeszcze lepiej, gdyby szczegółowość grafiki była trochę lepsza, dzięki czemu zmiany byłyby bardziej widoczne, ale mimo wszystko duża konfigurowalność trybu 3D jest z pewnością jego zaletą. Czyli tym samym jest już 2:2.

Koniec meczu

Czyżby więc remis – wady i zalety trybu 3D równoważą się? Każdy z użytkowników ma na ten temat zapewne swoje własne zdanie, bo każdy inną wagę przywiązuje do poszczególnych aspektów nowego widoku meczu. Ja mimo wszystko obawiam się tego, że twórcy gry pójdą jednak w stronę nowego targetu - graczy, dla których najważniejsza jest grafika. Jak widać było w zapowiedziach, tryb 3D w CM 2010 będzie charakteryzował się o ile nie lepszą grafiką w ogóle, to już na pewno lepszymi animacjami. By nie dać się konkurencji, SI będzie musiało poświęcić czas na ulepszenie tych elementów swojej gry. A terminy nie są z gumy - coś za coś. Z czego więc zrezygnują? Oby nie ze strony taktycznej.

Niedawno rozgorzała dyskusja na temat trudności FM-a – czy warto grę ułatwiać kosztem realizmu, czy może urzeczywistniać kosztem większego skomplikowania rozgrywki. Zwolennicy obu rozwiązań nie doszli do porozumienia, może się jednak okazać, że te dywagacje były zupełnie bezcelowe. SI może pójść trzecią drogą, która nie zadowoli nikogo. Czując na plecach oddech CM 2010 programiści mogą spłodzić dzieło, które będzie wymagać niebotycznego sprzętu, by udźwignąć grafikę. Do tego potrzebna będzie ogromna ilość pamięci RAM, bo znowu nie starczy czasu na odpowiednią optymalizację bazy danych i kodu gry. Dodadzą kilka nowych opcji, poleją to sosem „ulepszonego silnika meczowego” i okaże się, że powstanie niezjadliwa potrawa, która nie będzie smakować zarówno jednej, jak i drugiej stronie. Czy więc tryb 3D rzeczywiście okazał się zbawieniem dla samej gry? Czy w FM 2009 gracze ujrzeli wreszcie to, na co tak długo czekali? Według mnie nie, choć moje zdanie może być w pewnym stopniu wypaczone - od początku należałem do przeciwników wprowadzenia trójwymiarowego widoku meczu. Ułomności silnika - zarówno ze strony graficznej, jak i taktycznej - pokazują, że tak naprawdę wprowadzenie 3D nie było potrzebne. To tylko kolejny bajer, mający na celu przyciągnąć nowych graczy. Faktem jest jednak, że społeczność graczy się zmienia. Ludzie przyzwyczajeni do realistycznych animacji patrząc na, jakby nie było, archaiczne rozwiązania typu 2D, uśmiechają się z politowaniem. Na pewno kuleczki nie przyciągają uwagi potencjalnych klientów. Tylko czy dopieszczanie grafiki powinno być priorytetem dla SI?

Oczywiście, możliwe jest stworzenie takiego trybu 3D, żeby nie tylko wyglądał efektownie, działał efektywnie, był dobrze zoptymalizowany, lecz także był doskonałym narzędziem do analizy meczu. Jeżeli coś takiego powstanie, będę pierwszym, który napisze pieśń pochwalną na cześć twórców. Na razie, po kilku miesiącach oglądania gry w trzecim wymiarze, przerzucam się na stare, kochane kuleczki. Pozostaje tylko mieć nadzieję, że programiści SI wiedzą, co czynią, i zdają sobie sprawę, do kogo powinni kierować swoją grę. Czego sobie i Wam w kontekście FM 2010 życzę.