Zapewne wielu z was zastanawiało się "dlaczego ci piłkarze są ciągle niezadowoleni?" albo "czemu tak mało pieniędzy jest w klubowej kasie?". Czasami jednak okazuje się, że rozwiązanie problemu tkwi bliżej niż myślimy. Dlaczego zapominamy o podstawowych wydawałoby się regułach? Stosowanie się do nich uważamy za oczywiste, lecz czasem może się zdarzyć tak, że zapomnimy o tej "oczywistej oczywistości" a rozwiązań będziemy szukali gdzieś daleko, podczas gdy znajduje się ono tuż pod naszym nosem. Są tutaj opisane często popełniane błędy czy przeoczenia, wynikające albo z niewiedzy, albo ignoracji (po co mi coś takiego?). Dlatego uważam że ten mini-poradnik przyda się nie tylko nowym graczom, jakich sporo przybyło od czasu premiery FMa 2009, ale również jako przypomnienie dla tych bardziej dla tych bardziej doświadczonych wirtualnych menedżerach.


Bezrobocie

Jeżeli jesteśmy bez pracy z wyboru (zaczynamy tak grę / zwolniliśmy się z poprzedniego klubu) bądź przymusu (zostaliśmy wyrzuceni) należy pamiętać o tym, by co jakiś czas przypominać o sobie poprzez wyrażenie zainteresowania pracą w jakimś klubie, albo złożeniem podania. Jeżeli nie zrobimy żadnej z tych rzeczy przez dłuższy czas (np. 3 tygodnie) media oraz prezesi mogą o nas zapomnieć.

Drugą, jeszcze ważniejszą rzeczą jest realne ocenienie swej pozycji na rynku szkoleniowców oraz oczekiwania względem nowego klubu - może się zdarzyć tak, że odrzucimy świetną ofertę jaka się nigdy powtórzy i będziemy tego żałować.


No dobra, mamy już klub i co dalej? Zapoznajemy się ze składem i stwierdzamy że brakuje paru dobrych zawodników.


Transfery

Jedną z ważniejszych zasad jest to, by nie kupować zbyt dużo piłkarzy - po jakimś czasie część będzie niezadowolona z braku występów, a ich pensje mogą zrujnować budżet wynagrodzeń. Warto również (o ile to możliwe) wypożyczyć piłkarzy (najlepiej z opcją pierwokupu)
zanim się ich kupi, tak by uniknąć róźnych problemów (np. zła aklimatyzacja). Jeżeli prowadzisz klub z niższej ligi zastanów się nad przetestowaniem takiego piłkarza.

Szukając piłkarzy lub sztabu szkoleniowego popatrz jaki mają ulubiony klub - jeżeli jest to twój zespół, to masz  większą szansę na podpisanie z nimi kontraktu. Kiedy poszukujesz pomocnika warto zwrócić uwagę na liderów swoich klubów, bądź byłych  kapitanów - dadzą oni zespołowi stabilność. Poszukujesz napastnika? Jeżeli grasz w słabszym klubie w swojej lidze, warto zajrzeć poziom niżej i kupić jednego z lepszych strzelców takiej ligi.

Grając mecze zwróć uwagę na piłkarzy rywala i bacznie ich obserwuj - być może to ten zawodnik jest tym kogo poszukujesz? Warto wtedy zlecić scoutowi przygotowanie raportu na jego temat.

Jeżeli twoi piłkarze dobrze się spisują, a inne kluby chcą ich podkupić to albo ich nie sprzedawaj, albo wywinduj za nich cenę - w przypadku gdy transfer nie dojdzie do skutku, piłkarz lepiej zrozumie jeśli poszło o pieniądze, niż stanowisko typu "masz zostać i tyle".


Piłkarze znalezieni, ale przecież potrzeba sztabu szkoleniowego!


Sztab szkoleniowy

Przez wielu (zwłaszcza nowych graczy, nieobeznanych jeszcze z grą) jest to niezbyt ważny aspekt gry. Jednak to on w głównej mierze decyduje o tempie oraz poziomie rozwoju naszych piłkarzy. Na początku może "wyciąg" z FAQ:

"Trenerzy są bardzo ważni w FM-ie, to oni są odpowiedzialni za rozwój naszych piłkarzy i to dzięki nim rosną naszym podopiecznym atrybuty. Przy doborze trenera do konkretnego treningu należy zwrócić uwagę na jego atrybuty odpowiedzialne za rodzaj treningu:

    * Siła - trener musi mieć dobry atrybut Kondycja
    * Aerobik - tak samo jak w sile musi mieć dobrą kondycję
    * Strzały - atrybut Technika
    * Panowanie nad piłką - atrybut Technika + Ofensywa
    * Defensywa - atrybut Defensywa
    * Atak - atrybut Ofensywa
    * Stałe fragmenty gry - atrybut Technika, Psychika, Ofensywa
    * Taktyka - atrybut Taktyka

Gdy już przydzielimy trenera do danego treningu jego zdolności w tym zakresie będą określały gwiazdki, najwięcej może mieć 7 gwiazdek, dobrze by było by miał przynajmniej te 6 gwiazdek, dzięki temu mamy pewność, że nasi zawodnicy będą się w tym elemencie rozwijać.

Obciążenie w każdej dziedzinie treningu musi być lekkie, sprawi to, że zawodnicy będą mniej łapać kontuzji, by osiągnąć obciążenie lekkie czasami będziemy musieli zatrudnić więcej niż jednego trenera do danego treningu."


Z taką wiedzą możemy przystąpić do szukania trenerów takich, by nasi piłkarze rozwijali się prawidłowo. Należy tu jeszcze wspomnieć o tym, by kupić tylu trenerów ilu się tylko da, tak by każdy miał jak najmniej obowiązków (pozwoli mu to na lepsze skupienie się na tym, co potrafi najlepiej). Myślę że w tej kwestii nie trzeba więcej tłumaczyć.

Bardzo ważni są fizjoterapeuci - najlepsi w swojej dziedzinie są w stanie skrócić kontuzje zawodników nawet o połowę! Najważniejszym atrybutem są umiejętności medyczne oraz zdolność do adaptacji.

Jeżeli chodzi o scoutów, to należy odróźnić dwa rodzaje - scout CA (obecnych umiejętności) oraz scout PA (potencjalnych umiejętności). Dla tego pierwszego ważny jest atrybut oceny obecnych umiejętności, a dla drugiego oceny potencjału (należy kazać mu wyszukiwać młodych piłkarzy). Scoutów należy wysyłać gdzie się da i nie oszczędzać na nich, gdyż czasem mogą znaleźć tylko jednego zawodnika, lecz takiego którego możemy sprzedać za miliony, albo będzie gwiazdą w naszym zespole.

Jednak najważniejszą osobą jest nasz asystent - właśnie jego możemy się poradzić gdy zastanawiamy się nad składem, lub jemu oddamy zespół pod kontrolę w kolejnych spotkaniach. Ważne jest to, by nasz współpracownik preferował podobny styl i ustawienie co  ty - dzięki temu drużyna nie dozna szoku, podczas gdy ty będziesz np. na urlopie. Najważniejszymi atrybutami są kierowanie zespołem, motywowanie, wiedza taktyczna. Jeżeli lubimy radzić się co do składu, ważna będzie również ocena obecnych umiejętności.


Mamy już odpowiednich ludzi, teraz należy tylko pokierować tym tak, by odnieść sukcesy. Ale jak to zrobić?


Prowadzenie zespołu

Już o tym wspominałem, ale warto to jeszcze raz powtórzyć - nigdy nie miej tylu piłkarzy w pierwszym składzie, by musieć przewijać listę zawodników, nawet jeżeli to są młodzi piłkarze -  po co mają być niezadowoleni? Jednak czasem może zdarzyć się sytuacja odwrotna - wtedy spróbuj namówić zmienników na nauczenie się gry na nowej pozycji - może to pozwolić na pozbycie się paru niepotrzebnych zawodników, oraz zwiększenie rywalizacji w zespole bez żadnych dodatkowych kosztów. Również bardzo pozytywną rzeczą jest mieszanie doświadczenia z młodością - młodzi mogą się dużo nauczyć od starszych graczy oraz ograć się, a nasi "seniorzy" wprowadzą dużo spokoju do gry zespołu, rekompensując szaleństwa młodych zawodników.

Zawsze miej gotowe min. 2 taktyki; ta druga może przydać się w najważniejszym momencie sezonu, kiedy pierwsza zacznie szwankować. Przed sezonem warto zagrać dużo spotkań sparingowych, albo z mocniejszymi rywalami (aspekt finansowy) albo słabszymi - w zespole zapanuje dobra atmosfera dzięki zwycięstwom. To również dobra okazja by przetestować ustawienia taktyczne.

Jeżeli posiadasz dobrego scouta, dokładnie przeanalizuj raporty jakie składa w klubie - zarówno jeżeli chodzi o obserwowanych graczy, jak i raporty o najbliższym rywalu. Posłużę się tu cytatem z artykułu Piotra Sebastiana "dobry obserwator powinien mieć jak najwyższe atrybuty oceny umiejętności oraz potencjału zawodnika, ale szczególnie ten, któremu przydzielimy analizę przeciwnika, powinien dodatkowo charakteryzować się wysoką umiejętnością kierowania zespołem, wiedzą taktyczną oraz determinacją."


Również często nie wiemy jak mamy zmobilizować piłkarza który nas zawodzi. Krytyka? Może źle ją odebrać, a co gorsza popsuje to morale w zespole. Warto takiego delikwenta przenieść na jakiś czas do zespołu rezerw, zanim się tam nie odbuduje. Taki zabieg możemy stosować z piłkarzami wracającymi po dłuższych kontuzjach. Jednak jeżeli twoje rezerwy nie grają w żadnej lidze nie rób tego - nie odniesie to skutku. W miarę powrotu do sprawności wpuszczaj takiego piłkarza na ostatnie 15 - 20 min spotkania.

Jeżeli w trakcie spotkania nasz bramkarz dozna kontuzji, a nie mamy możliwości wprowadzenia w jego miejsce drugiego (z różnych względów) zmień go zawodnikiem z najwyższymi umiejętnościamibramkarskimi, niezależnie czy jest twoim najlepszym piłkarzem czy nie. Lepiej nie mieć gwiazdy w polu, niż mieć bramkarza który nie złapie żadnej piłki.

Również nie warto stawiać ultimatum zarządowi - w 95% przypadków wyrzucą Cię. Mi raz się udało postawić ultimatum, i zarząd mnie nie wyrzucił, a nawet obiecał spełnienie moich żądań! Było to jednak dawno, bo w CMie 03/04, w Dynamie Kijów gdzie miałem silną pozycję -  awansowałem do finału LM, a fani poparli moją walkę o zwiększenie pojemności stadionu. Powracając do tematu bezrobocia, nie rezygnuj z pracy po kolejnej porażce - nie wiadomo czy trafi Ci się dobra praca. Należy wszystko dokładnie przemyśleć, nie robić niczego pod wpływem impulsu tak, by nie zostać na lodzie. Z drugiej strony, czasami taka "terapia szokowa" może odnieść pożądany efekt.


Pozostał nam ostatni aspekt gry - morale zespołu. Często nie doceniamy również tej dziedziny gry, lecz gdy zaczną się z nią problemy trudno je pokonać i wtedy żałujemy że nie zajęliśmy się tym wcześniej.


Morale

Jeżeli twojemu zespołowi idzie naprawdę słabo zapytaj kapitana, lub innego starszego zawodnika mającego wpływ na zespół o możliwość zwołania spotkania. Może ono pomóc, lecz nie musi. Warto jednak spróbować.

Warto jest np. co miesiąc wybrać najlepszego piłkarza i go pochwalić - pokaże to, że dobra gra nie umyka naszym oczom i warto się starać. Z drugiej strony nie może być za różowo, więc należałoby również skrytykować piłkarza, o ile ten nie prezentuje się najlepiej. Mimo wszystko należy pamiętać - nic na siłę. Zawsze staraj się podtrzymywać morale zawodników przez oferowanie nowych kontraktów (rzecz jasna wyższych), wystawiając ich do pierwszej 11-stki, albo przez wygrywanie spotkań. Należy też pamiętać o tym by konkurencja w zespole nie była za duża - oczywiście za mała też nie może być. Ważne jest również to, by po przerwanej złej passie pochwalić zawodników; pochwały po wygranym meczu pomagają w nabraniu rozpędu. Ponadto dementuj pogłoski mówiące o twoim odejściu (jeśli nie chcesz tego ujawniać); w  klubie może nastać niepewność, a po paru takich oświadczeniach zarząd może Cię nawet zwolnić.


PS. Mam nadzieję że ten mini-poradnik przydał się Wam, i znaleźliście tu poszukiwane często rzeczy, o których tak łatwo zapomnieć. Jeżeli macie jakieś propozycje dodatkowych zasad - piszcie!