Nie ma co ukrywać, że napisanie drugiej części poradnika zajęło mi nieco więcej czasu niż podejrzewałem rok temu. Na szczęście edytor nie zmienił się za bardzo od tamtego czasu, więc nadal możecie śmiało korzystać z mojego ubiegłorocznego tekstu. Zakładam, że znacie już podstawy posługiwania się edytorem, dlatego czas zająć się jedną ze specjalizacji updatera – tworzeniem lig. Sports Interactive udostępniło nam możliwość konstruowania rozgrywek dopiero w Football Managerze 2010 i, co zrozumiałe, opcja ta od razu zaczęła cieszyć się ogromną popularnością. Samo tworzenie (bądź edytowanie już istniejących) rozgrywek nie jest rzeczą trudną – najważniejsze to zdobyć odpowiednie dane o lidze, gdyż w niektórych krajach należy dodać mnóstwo elementów. Poradnik ten będzie dotyczył jedynie edytora, dane zaś musicie sobie sami –Wujek Google z pewnością chętnie Wam pomoże.

Zakładam, że od dłuższego czasu wiecie już, gdzie znajduje się edytor, dlatego pozostaje mi jedynie zdradzić tajemnicę, w którym miejscu tego narzędzia możemy rozpocząć tworzenie własnej ligi. A tajemnica ta... w zasadzie nią nie jest. Należy bowiem jedynie nacisnąć przycisk „Dodaj zasady krajowe” (zaznaczony na obrazku) oraz wybrać interesujący nas kraj. Musimy także ustalić, czy chcemy edytować już istniejące rozgrywki, czy tworzyć nowe (oczywiście, jeśli zamierzamy stworzyć nowe rozgrywki np. w Hiszpanii, to również mamy taką opcję).


Warto wiedzieć, że kolejność przy dodawaniu kolejnych elementów przy tworzeniu lig jest dowolna. Najlepiej jednak zacząć od początku – czyli od zakładki „Ogólne”. To posunięcie o tyle wygodne, że gdy wybierzemy we wczesnym etapie dzień uaktualnienia sezonu, a także jego początek i zakończenie, to nie będziemy musieli później ustawiać tego ręcznie, w każdej lidze osobno. Ustalenie dat rozpoczęcia i zakończenia ligi jest bardzo ważne – w ten sposób można ustalić, czy drużyna gra systemem jesień-wiosna czy odwrotnie, oraz ile trwa cały sezon (są kraje, w których trwa on 5 miesięcy, ale też takie, gdzie trwać może i 10 miesięcy). W oknach transferowych również nie można strzelać: w Europie Zachodniej jest to termin od 1 lipca to 1 września, a potem od 1 do 31 stycznia. Za to w Polsce okno zimowe trwa aż do końca lutego. Cóż, co kraj to obyczaj, trzeba z tym uważać.


„Przepisy transferowe” są w większości uzupełnione prawdziwymi danymi, między innymi o prawie Bosmana. Mamy jednak sporą możliwość edytowania zasad wypożyczeń panujących w danym kraju oraz kilku drobiazgów dotyczących juniorów. Są to między innymi opcja ustalenia, do jakiego wieku jest się juniorem, czy minimalny wiek na kontrakt zawodowy. W przepisach dyscyplinarnych możemy regulować kary za kartki – jaki będzie obowiązywał system kartkowy i ile będzie się pauzowało za każde przekroczenie limitu. Jest tu sporo możliwości, zwłaszcza przy żółtych kartonikach – od 2, 3, 4 do 5, 10, 15. „Zasady przyznawania pozwolenia na pracę” określają zasady... pozwoleń na pracę w kraju, w którym pracujemy. Warto ustalić w jakim czasie zawodnik będzie mógł zostać zatwierdzony do gry oraz jego „typ” – czy pozwolenie będzie zależało od rozegranych spotkań w reprezentacji czy może czegoś innego.
 
„Ligi”. To właśnie tutaj możemy dodawać kolejne ligi, a także zmienić kilka przydatnych rzeczy. Jeśli jakimś cudem coś zepsujemy i 2. liga będzie „wyżej” od 1. ligi, to właśnie tam mamy szansę by to zmienić. Wystarczy po prostu zaznaczyć którąś z lig i nacisnąć „w górę” bądź „w dół”. Wyczyść i usuń są dosyć oczywiste – po naciśnięciu pierwszego z przycisków usuniemy wszystko, a jeśli ustawimy konkretną ligę, a potem usuniemy ją, to zniknie tylko zaznaczona liga.

 
Teraz najciekawszy i najczęściej psujący się element dodawania lig – szczegóły. Pierwsze kłopoty zaczynają się już przy odpowiedzi na pytanie: czy nasza liga zawiera grupy? Jeśli tak, to musimy wejść w „grupy”, znajdujące się pod główną ligą i dodać – pojawi nam się wtedy Belgijska Liga Pro, którą trzeba zamienić na interesującą nas ligę, klikając dwa razy w jej nazwę. Jeśli wybierzemy tę możliwość, musimy pamiętać o tym, że praktycznie niemożliwe jest, aby zespoły z różnych grup nie mieszały się ze sobą, gdyż niestety system granic w Football Managerze nie jest zbyt dokładny. Trzeba też pamiętać, że czasami nie można ustawić wszystkiego w lidze nadrzędnej – jeśli chcielibyśmy żeby z różnych grup spadała różna ilość drużyn, to musimy to ustalić indywidualnie dla każdej grupy.

Następną kwestią jest, jakiego rodzaju będzie nasza liga. Jeśli „Ligowe”, to będzie to zwykła liga, bez żadnych udziwnień w stylu grup mistrzowskich i spadkowych pod koniec sezonu. Rodzaj „Grupy” różni się tym od wyżej opisanych grup tym, że jeśli go wybierzemy, to rozgrywki będą toczyły się w jednej lidze, nie zaś w wielu ligach z jedną nadrzędną. Mamy możliwość wybrania liczby grup i rozegranych rund (można wybrać ich maksymalnie 40, więc powinien się udać nawet najdziwniejszy scenariusz tej ligi).

Jeśli natomiast wybierzemy „ligę z podziałem”, wtedy będzie to po prostu połączenie wyżej wymienionych rodzajów ligi: najpierw zagramy „tradycyjnie”, powiedzmy 16 zespołów zagra 2 rundy, a potem mamy podział na grupy (możemy wybrać miejsce od którego dojdzie do podziału, a także datę podziału). W tym przypadku mogą być już tylko dwie grupy, zatem jest to idealne dla osoby chcącej zrobić rozgrywki z grupą mistrzowską i spadkową. Z kolei „Liga nieaktywna” umożliwia stworzenie ligi niegrywalnej, do której zespoły mogą wyłącznie spadać (funkcję ligi nieaktywnej pełni II Liga w Polsce na domyślnej bazie).

Następne opcje są w miarę zrozumiałe: „punkty za zwycięstwo” nie wymagają ustawiania, gdyż domyślnie wynoszą 3, chyba że ktoś chce pobawić się w retro, kiedy to dawano za zwycięstwo 2 punkty. Również awanse i spadki wydają się jasne, trzeba jednak pamiętać, że dodając grupy musimy uważać, żeby czegoś nie poplątać, co sprawdzimy za pomocą „Testuj reguły krajowe”. Reguły sortowania ligi przydają się w przypadku, gdy dwa zespoły mają taką samą liczbę punktów na koniec sezonu – musimy więc ustalić kryteria, według których będziemy klasyfikowali dany zespół wyżej. Pieniądze z transmisji określają... kwotę pieniężną, którą klub dostaje po sezonie za prawa telewizyjne, a wypłata osłonowa to kwota, którą otrzymuje klub spadkowy, aby miał jak istnieć. Natomiast opcja „użyj zdefiniowanych spotkań” umożliwia stworzenie terminarza rozgrywek, który konstruuje się bardzo prosto: najpierw trzeba ustalić datę, później godzinę (1400 to po prostu 14:00), a gospodarz i gość chyba nie wymaga komentarza. Trzeba jednak pamiętać, że aby terminarz zadziałał, każdy zespół musi zagrać dokładnie tyle samo spotkań, więc jeśli jakiś zespół przez pomyłkę wpiszemy dwukrotnie, to wyskoczy nam błąd.


W „Terminach” możemy ustalić datę rozpoczęcia sezonu i jego końca – oczywiście musi się mieścić datach rozpoczęcia i zakończenia sezonu w panelu „Ogólne”. Dzień meczu określa dzień tygodnia, podczas którego rozgrywanych jest najwięcej meczów, a także jego godzinę (przykładowo w Bundeslidze powinna to być sobota o 15:30). „Sprawdź niezgodność z” określa, z jakimi rozgrywkami nie powinno być konfliktów w terminach, „Przerwa” z kolei ustala czas trwania przerwy w trakcie trwania sezonu (można jej także nie aktywować). Terminy TV to zasady rządzące przenoszeniem meczów na potrzeby telewizji, często np. zdarza się w FM-ie, że nasz mecz został przełożony właśnie z przyczyn telewizyjnych. Edytor pozwala więc ustalić, jakiego dnia będą się odbywały transmisje telewizyjne i kiedy będą przekładane.


Reszta możliwości wydaje się całkiem oczywista: w „Nagrodach” ustalamy premie za zajęcie konkretnego miejsca na koniec sezonu, w „Przepisach meczu” ilu będzie rezerwowych oraz ilu może wejść na boisko, a także precyzujemy przepisy dotyczące składu i pierwszej jedenastki – maksymalną liczbę obcokrajowców w klubie oraz w pierwszej jedenastce, zależnie od naszych chęci. Generalnie możliwości mamy tutaj sporo, dlatego warto się z nimi zapoznać – SI pozwala nam np. ustalić minimalną liczbę młodzieżowców w składzie, niczym w polskiej II Lidze. Maksymalna liczebność składu oczywiście określa, ilu najwięcej zawodników możemy mieć w zespole. W „Innych” możemy wlepić jakiemuś zespołowi ujemne punkty, czy to na podstawie rzeczywistych zdarzeń lub z powodu naszych osobistych uprzedzeń. Nieco bardziej skomplikowane są „Baraże”: baraże mistrzowskie powinniśmy ustalać w najwyżej lidze, gdy mamy w niej podział na grupy. Baraże o awans powinno stosować się w ligach niższych, a nie ma żadnej zasady tego typu dla baraży spadkowych. Ważne jest, że zespoły spadające lub awansujące z baraży nie liczą się jako te, które wybieramy w „ogólnych” jako zespoły spadające lub awansujące. Jeśli przykładowo z naszej ligi bezpośrednio będą spadały 2 zespoły i ustalimy baraże, to w sumie spadać będą trzy drużyny.

Jeśli chodzi o „Ligi podrzędne” – właściwie jest w ogóle nieużywana opcja. Z tego co udało mi się dowiedzieć, ma zastosowanie jedynie w przypadku ligi brazylijskiej. Służy do ustawiania rozgrywek stanowych, ale raczej nie ma sensu rozwodzić się nad szczegółami, jak to zrobić. A szczerze mówiąc, sam do końca tego nie potrafię.

Drugą ważną sprawą są puchary. Możemy ustalić rodzaj pucharu (czy jest tym głównym, po którego wygraniu gra się w europejskich pucharach, czy superpucharem, który gra się zwykle między zwycięzcami najwyższej ligi i głównego pucharu krajowego, czy jeszcze innym). Należy wybrać liczbę grających zespołów oraz nawet zespoły z konkretnych lig, jeśli tego chcemy. „Rundy pucharu” są ustawione domyślnie, więc jeśli chcemy coś zmienić, to musimy się nastawić na dość długą zabawę, gdyż jak już coś zmodyfikujemy, wtedy ciężko jest to ustalić po swojemu. Trzeba pamiętać, że mamy możliwość ustawienia rewanżu, a także daty, a nawet godziny spotkań. Jeśli chcemy, możemy nawet dawać premie zespołom za awans, a także za porażkę w rozgrywkach. Natomiast w „Przepisach meczu” ustalamy dokładnie to samo co w lidze, czyli np. określamy ilu młodych zawodników musi grać w pierwszym składzie.


Rezerwy i rozgrywki juniorskie są w miarę łatwe do ustawienia, przynajmniej polegając na umiejętnościach nabytych przy tworzeniu pucharów. Jeśli jesteśmy zainteresowani stworzeniem jakichś rozgrywek rezerw lub drużyn młodzieżowych, musimy po prostu zaznaczyć tę możliwość, a potem ustalić, czy chcemy rezerwy, czy rozgrywki młodzieżowe (możemy mieć i to, i to). Dopóki będziemy używali zwykłych lig lub lig regionalnych, wszystko będzie łatwe i przyjemne, słowem – nie napracujemy się za bardzo. Ale gdy wybierzemy „Niestandardowe ligi/puchary”, wtedy dopiero zacznie się zabawa. Musimy rozgrywki młodzieżowe/rezerw ustawić tak jak puchar. Jeśli chcemy, żeby to rzeczywiście był puchar, to również tutaj problem się kończy. Ale jeżeli oczekujemy czegoś na kształt Młodej Ekstraklasy, to musimy zmienić „rodzaj” na inny puchar, a „format” na niestandardowy. Wtedy pod rozgrywkami pojawią się nam „fazy”, w których trzeba dodać, a później ustawić jedną z opcji, które wyskoczą poniżej – czyli albo rundę pucharową, albo fazę grupową, albo zwykłą Ligę. A jej ustawienia wydają się już łatwe, gdyż były omawiane podczas tworzenia… ligi.


Mam nadzieję, że ten poradnik choć trochę rozjaśnił Wam wiedzę o tworzeniu lig w edytorze. Wbrew pozorom, nie jest to wcale trudne, gdyż wiele rzeczy zostało opisanych nawet w edytorze, a magiczny przycisk „Testuj reguły krajowe” pomoże nam znaleźć i zidentyfikować ewentualny błąd. Jeśli macie kłopot z samą bazą danych, zapraszam do przeczytania pierwszej części poradnika, gdzie większość rzeczy jest wytłumaczona. Nie można zapominać, że sama umiejętność tworzenia ligi nie gwarantuje, że zrobimy ją dobrze – do tego potrzebne są dane, których raczej w edytorze nie znajdziemy. Ponadto, jeśli lubicie tworzyć ligi lub jakiekolwiek inne pliki, zapraszam do korzystania z opcji „Poleć ciekawy plik”, znajdujący się w FilePlanet.

---

Słowa kluczowe: